TAJUK KAJIAN

Amalan Adat
Perkahwinan Dalam
Kalangan Masyarakat
Cina Di Kawasan
Kampung Sungai Tulai
 PENGENALAN
 Perkahwinan dalam masyarakat Cina merupakan satu titik tolak yang membawa
perubahan besar dalam kehidupan mereka. Perkahwinan penting untuk
mengekalkan institusi keluarga dan melaluinya keturunan nenek moyang dapat
diteruskan daripada satu generasi kepada generasi yang lain.

Adat
Perkahwinan
Kaum Cina

Adat Sebelum
Adat Selepas
Perkahwinan Adat Semasa Perkahwinan
Perkahwinan
 Adat perkahwinan amat penting dan perlu diamalkan dan dikekalkan

supaya tidak terus ditelan zaman. Adat perkahwinan perlu disanjung dan

dilihat sebagai sesuatu yang berharga dalam kehidupan masyarakat pada

masa kini.
 RASIONAL KAJIAN
 Berbagai-bagai amalan adat perkahwinan

semakin diabaikan oleh masyarakat Cina

pada masa kini. Hal ini amat membimbangkan

kerana adat perkahwinan tersebut amat penting

kepada masyarakat Cina. Oleh itu, adat perkahwinan

tersebut harus diamalkan dan dikekalkan.

 OBJEKTIF KAJIAN
1. Mengenal pasti adat perkahwinan yang masih diamalkan

dalam kalangan masyarakat Cina di kawasan Kampung Sungai

Tulai.

2. Mengkaji persepsi penduduk terhadap kepentingan pengekalan

dan pengamalan adat perkahwinan masyarakat Cina di

kawasan Kampung Sungai Tulai.

 LOKASI KAJIAN
 Kampung Sungai Tulai terletak di dalam
kawasan Pekan Bintangor. Kampung ini
terletak di antara Kampung Tung Nam Poh
dengan Kampung Sungai Mador.
 METODOLOGI KAJIAN
1. Borang Soal Selidik
 Seramai 30 orang responden yang terdiri daripada penduduk kawasan Kampung
Sungai Tulai telah disoal selidik. Kaedah diskriptif digunakan untuk menganalisis
data dalam bentuk peratusan, min dan juga kekerapan. Data yang telah dianalisis
tersebut ditukar dalam bentuk jadual dan rajah bagi tujuan mempermudahkan analisis.

2. Temu Bual
 Kapitan Kampung Sungai Tulai, Encik Ngu King Dien mengenai latar belakang
Kampung Sungai Tulai dan maklumat yang berguna mengenai adat perkahwinan
masyarakat Cina di kawasan Kampung Sungai Tulai.
 Menemu bual beberapa orang responden yang merupakan penduduk Kampung
Sungai Tulai
3. Rujukan Arkib

 Berbagai-bagai maklumat yang sesuai telah diperolehi daripada Perpustakaan Awam

Bahagian Sarikei, serta akhbar. Rujukan internet juga digunakan untuk

mendapatkan maklumat tambahan bagi menyempurnakan kajian ini.

4. Pemerhatian

 Pengkaji melawat ke kawasan kajian ketika pengkaji mengedarkan borang soal selidik

dan menemu bual responden untuk mendapatkan maklumat yang berguna bagi

menjalankan kajian ini.

DAPATAN
KAJIAN
 Item 3 : Pemilihan
tarikh perkahwinan
berdasarkan kalendar
Cina

Mohd Zaki bin Mohd Helmi dalam

Min=2.90
karyanya, “Pakaian Tradisional &
Perkahwinan” mengatakan, “Tarikh
perkahwinan adalah sangat penting bagi
kaum Cina. Ibu bapa pasangan
pengantin akan meminta bantuan tukang
tilik untuk memilih satu tarikh bertuah
berdasarkan masa lahir pasangan itu.
Tarikh dan masa perkahwinan dipilih
adalah berdasarkan kalendar Cina.”
Item 6 : Keluarga pengantin akan
mengagihkan “ kek menambah
kebahagiaan ” dan Min=2.87
kad jemputan perkahwinan
kepada saudara-mara dan kawan-
kawan mereka

Item 7 : Pihak pengantin perempuan

akan menghantar hantaran berbentuk
keperluan harian seperti peralatan
tempat tidur, kain linen dan
sebagainya ke rumah pengantin
lelaki beberapa hari sebelum hari
perkahwinan
 Item 6 dan Item 7

Semasa menemu bual seorang penduduk tempatan secara

tidak formal, pengkaji telah diberitahu bahawa pengagihan
“kek menambah kebahagiaan” dan kad jemputan
perkahwinan merupakan satu bentuk pengumuman
kepada saudara-mara dan kawan-kawan mereka.
Item 7 diamalkan oleh penduduk tempatan kerana ini
merupakan cara keluarga pengantin perempuan
menunjukkan kasih sayang dan kekayaan kepada anak
mereka.
 Adat Semasa Perkahwinan :

Di Rumah Pengantin Perempuan

 Bil Perkara 3 2 1 Min Pk

Masih Diamalkan Tidak Pasti Tidak Diamalkan

1. Upacara menghias 28 0 2 2.87 1

rambut akan dijalankan 93.33% 0.00% 6.67%
ke atas pengantin
perempuan pada pagi
hari perkahwinan
2. Kawan-kawan pengantin 24 4 2 2.73 2
perempuan akan cuba 80.00% 13.33% 6.67%
menghalang pihak lelaki
memasuki bilik
pengantin pada pagi hari
perkahwinan, permainan
ini dikenali sebagai “
Permainan Pintu
Perkahwinan ”
3. Upacara pemujaan nenek 15 3 12 2.10 4
moyang dijalankan di bawah 50.00% 10.00% 40.00%
pimpinan orang tengah atau
“ Sam Poh ”

4. Upacara menjamu teh 15 4 11 2.13 3

kepada ibu bapa pengantin 50.00% 13.33% 36.67%
perempuan, abang, kakak,
dan saudara tua terdekat
dijalankan
PURATA MIN 2.46
 ADAT SEMASA PERKAHWINAN DALAM KALANGAN ORANG CINA
3.5

3 2.87
2.73

2.5

2.1 2.13
2

1.5

0.5

M in

Di Rumah Pengantin Perempuan

Item 1 : Upacara menghias rambut akan dijalankan ke atas pengantin
perempuan pada pagi hari perkahwinan

Semasa menemu bual seorang penduduk

tempatan secara tidak formal, pengkaji telah
diberitahu bahawa pengantin perempuan akan
dihias dengan cantik pada hari perkahwinan,
ibu bapa dan ahli keluarga pengantin
perempuan akan mengucapkan kata-kata yang
baik ketika mengikat sanggul perempuan.
Item 2 : Kawan-kawan pengantin perempuan akan cuba menghalang
pihak lelaki memasuki bilik pengantin pada pagi hari perkahwinan,
permainan ini dikenali sebagai “Permainan Pintu Perkahwinan”

Menurut karya Zalifah Abdullah yang berjudul “Budaya

Berbilang Kaum”, permainan tersebut bertujuan untuk
menduga sejauh mana pengantin lelaki menyayangi
pengantin perempuan tersebut dan permainan ini amat
digemari oleh generasi muda pada masa kini.
Adat Semasa Perkahwinan :

Di Rumah Pengantin Lelaki

Bil Perkara 3 2 1 Min Pk

Masih Diamalkan Tidak Pasti Tidak

Diamalkan
1. Jamuan makan diadakan 20 5 5 2.50 1
66.67% 16.67% 16.67%
2. Pasangan pengantin 16 3 11 2.17 2
menjalankan upacara 53.33% 10.00% 36.67%
pemujaan nenek moyang di
bawah pimpinan orang
tengah atau “ Sam Poh ”

3. Pasangan pengantin akan 16 4 10 2.10 3

mempersembahkan teh kepada 53.33% 13.33% 33.33%
ibu bapa pengantin lelaki,
abang, kakak, dan saudara tua
terdekat

PURATA MIN 2.26

N= 30, Pk-Pangkatan
 ADAT SEMASA PERKAHWINAN DALAM KALANGAN ORANG CINA
3

2.5
2.5
2.17
2.1
2

1.5

0.5

0
M in

Di Rumah Pengantin Lelaki

Item 1 : Jamuan makan diadakan

Semasa menemu bual seorang penduduk tempatan secara

tidak formal, pengkaji telah diberitahu jamuan makan
diadakan bertujuan untuk menyambut kedatangan tetamu
yang datang ke rumah pengantin lelaki pada pagi hari
perkahwinan.
 Item 2 : Pasangan pengantin menjalankan upacara
pemujaan nenek moyang di bawah pimpinan orang tengah
atau “ Sam Poh ”

Item 2 dapat disokong oleh penyataan “…pasangan

pengantin juga akan menjalankan upacara pemujaan
nenek moyang di rumah pengantin lelaki…” dalam karya
Mohd Zaki bin Mohd Helmi, iaitu “Pakaian Tradisional &
Perkahwinan.”
Adat Semasa Perkahwinan :

Majlis Perkahwinan
 Bil Perkara 3 2 1 Min Pk

Masih Tidak Pasti Tidak

Diamalkan Diamalkan
1. Sajian paling popular 9 18 3 2.20 2

dalam jamuan majlis 30.00% 60.00% 10.00%

perkahwinan ialah ikan,
udang dan daging babi

2. Upacara meminum 26 2 2 2.80 1

arak dengan 86.67% 6.67% 6.67%

menyilangkan tangan
sesama pasangan
pengantin dijalankan
PURATA MIN 2.50

N= 30, Pk-Pangkatan
 ADAT SEMASA PERKAHWINAN DALAM KALANGAN ORANG CINA
3
2.8

2.5
2.2

1.5
Min

0.5

0
Sajian paling popular dalam jamuan majlis perkahwinan ialah ikan, udang dan daging babi
Majlis Perkahwinan
Item 2 : Upacara meminum arak dengan menyilangkan tangan sesama
pasangan pengantin dijalankan

Menurut karya Zalifah Abdullah yang berjudul “Budaya

Berbilang Kaum”, upacara tersebut merupakan ikatan janji
perkahwinan yang biasa dilakukan ketika perkahwinan.
Adat Selepas
Perkahwinan
Bil Perkara 3 2 1 Min Pk

Masih Tidak Pasti Tidak

Diamalkan Diamalkan

1. Pengantin perempuan bangun lebih 5 8 17 1.60 2

awal bagi menyediakan makanan 16.67% 26.67% 56.67%
untuk ahli keluarga pengantin lelaki

2. Pengantin perempuan akan pulang 27 2 1 2.87 1

melawat keluarganya bersama- 90.00% 6.67% 3.33%
sama suaminya tiga hari selepas
hari perkahwinan

PURATA MIN 2.24

N= 30, Pk-Pangkatan
 3 ADAT SELEPAS PERKAHWINAN DALAM KALANGAN ORANG CINA
2.87

2.5

1.6
1.5
Min

0.5

0
Pengantin perempuan bangun lebih awal bagi menyediakan makanan untuk ahli keluarga pengantin lelaki
Adat Selepas Perkahwinan
Item 2 : Pengantin perempuan akan pulang melawat keluarganya
bersama-sama suaminya tiga hari selepas hari perkahwinan

Menurut penyataan dalam karya Zalifah Abdullah yang

berjudul “Budaya Berbilang Kaum”, iaitu “Tiga hari selepas
hari perkahwinan, pengantin perempuan akan pulang
melawat keluarganya bersama-sama suaminya.”
Bil Aspek Min Pangkatan

1. Adat sebelum perkahwinan 2.51 1

2. Adat semasa perkahwinan

-Di rumah pengantin perempuan 2.40 2
-Di rumah pengantin lelaki
-Majlis perkahwinan

3. Adat selepas perkahwinan 2.24 3

PURATA MIN KESELURUHAN 2.40

 KEPENTINGAN PENGEKALAN DAN PENGAMALAN ADAT PERKAHWINAN DALAM KALANGAN ORANG CINA

4.5
4.03
4 3.83 3.8
3.57 3.53
3.5 3.43 3.4
3.13
3

2.5

2
Min

1.5

0.5

Kepentingan
Item 5 : Menjadikan bangsa Cina unik dan istimewa

Dapatan ini disokong oleh penyataan yang

diperoleh daripada artikel surat khabar Utusan
Malaysia oleh Rokiah Abdullah yang bertajuk
“Kita Perlu Iktiraf Budaya, Adat Resam”.
Ini dibuktikan melalui kenyataan dalam
artikel yang berbunyi, “…setiap kaum atau
etnik mempunyai ciri-ciri yang tersendiri
yang dapat mejadikan identiti kaum
sendiri. Antara ciri tersebut ialah adat
resam yang diamalkan dalam kehidupan
mereka…”
 Item 1 : Menjamin
kebahagiaan keluarga

Item tersebut dapat dibuktikan melalui

penyataan “ …amalan adat dan pantang
larang tersebut dapat melahirkan
keluarga yang bahagia kerana dapat
mengeratkan pertalian kekeluargaan.”
yang diperoleh daripada buku teks
Pendidikan Moral Tingkatan 3 (Cetakan
Pertama 2004), karya Goh Kim Gung,
Sariza Bintio Md Saleh dan Wei Paik
Chun.
Item 6 : Mengekalkan kesinambungan adat perkahwinan
orang Cina

Ini dapat disokong oleh penyataan “…kita tidak mahu arus

kemajuan yang melanda negara menyebabkan adat
perkahwinan dilupai…” melalui ucapan Latifah Hamzah
iaitu Pengarah Eksekutif Utusan Events Sdn. Bhd sewaktu
satu pesta bertemakan perkahwinan Asia Pasifik 2001.
 RUMUSAN
 Objektif pertama kajian ini ialah mengenal pasti adat perkahwinan yang masih
diamalkan dalam kalangan masyarakat Cina di kawasan Kampung Sungai
Tulai. Untuk memperincikan kajian ini, 19 adat perkahwinan telah dikategorikan
kepada tiga aspek supaya kajian ini dapat dilaksanakan dengan lebih tepat dan
menyeluruh. Aspek–aspek tersebut ialah adat sebelum perkahwinan, adat semasa
perkahwinan dan adat selepas perkahwinan.
 Berdasarkan kajian ini, nilai purata min tahap pengamalan adat yang tertinggi
oleh responden ialah adat sebelum perkahwinan(min=2.51). Adat selepas
perkahwinan(min=2.24) pula merupakan adat yang berpangakatan terakhir.
Purata min keseluruhan adat-adat tersebut ialah 2.40 iaitu berada pada tahap
sederhana tinggi.
 Seterusnya, objektif kajian yang kedua ialah mengkaji persepsi penduduk
terhadap kepentingan pengekalan dan pengamalan adat perkahwinan
masyarakat Cina di kawasan Kampung Sungai Tulai. Lapan kepentingan
pengekalan dan pengamalan adat perkahwinan yang berbeza telah dikenal pasti
dalam borang soal selidik untuk responden menyatakan tahap persetujuan
mereka. Hasil kajian menunjukkan bahawa kepentingan utama ialah
menjadikan bangsa Cina unik dan istimewa dengan mencatat min sebanyak
4.03.
 Dengan matlamat yang sama, adalah diharap penduduk-penduduk di kawasan
Kampung Sungai Tulai dapat menghargai, mengamalkan, mengekalkan dan
mewarisi adat perkahwinan yang unik secara turun-temurun.
SEKIAN
TERIMA
KASIH…