Sport Mlađih Kategorija-Pitanja I Odgovori

SPORT MLAĐIH UZRASNIH
KATEGORIJA
Pitanja i Odgovori za ispit
1. Doba predpuberteta (razdoblje, karakteristike i
psihosocijalni pokazatelji
 Rana školska dob, obuhvata godine starosti između 6 i 10.5 godina za

djevojčice i 6 i 12.5 za dječake...
 Karakteristike ovog perioda:
-djevojčice i dječaci podjednako brzo rastu u visinu, oko 6 cm na godinu i
dobijaju po 3 do 3.5 kg na godinu...
-muskulatura ne parati rast kostiju već kasni oko pola godine...
-potkožno masno tkivo nastavlja rast, koji je bio usporen u predškolskom
dobu...
-limfno tkivo dostiže maksimum...
-polni organi se veoma sporo razvijaju...
-počinje izbijanje trajnih zuba...
Here comes your footer  Page 2

-oko šeste godine kičmeni stub dobija fiziološke krivulje, kosti su još mekane, te su vrlo
elastične (treba voditi računa da ne dođe do deformacija)
-masa srca se približava odnosima kakvi su kod odraslih osoba...
-frekvencija srčanog mišića je za 6 godina između 74-115 otk/min, 8 godina 70-
110otk/min, 10 godina 70-110 otk/min...
 U psihosocijalnom smislu uočavaju se sledeći pokazatelji:

-pažnja dobija sve veću stabilnost..
-emocije su kratkotrajne, lako se oslobađaju i teško kontrolišu..
-interesi su sve zreliji i usmjereniji ka saznavanju odnosa među pojavama u sportu...
-izražena je komunikativnost, zajedništvo...
-česta pojava su neustrašivost, sklonost podvizima, vratolomijama...
-naglo se razvija opšta, sportska i socijalna inteligencija..

-edukativna zainteresovanost i poštovanje autoriteta vrlo su jasne...
-dolazi do fenomena identifikacije (uglavnom sa trenerom ili nekim poznatim
sportistom)...
 Ovo je najidealniji period za stvaranje radnih navika i procesa učenja...
 Kaže se da u sportu vrijedi:”uči prije puberteta, a takmiči u i poslije puberteta.”
 Adaptacija na fizičke napore kod djece u uzrastu od 8 do 10 godine je vrlo

pozitivna, i to iz više faktora:
-smanjenje nervne razdražljivosti,
-brzog razvoja grudnog koša,
-stabilizacije grudno-trbušnog oblika disanja,
-povećanje radne sposobnosti sistema za krvotok...

2. Doba puberteta (razdoblje, karakteristike i
psihosocijalni pokazatelji)
 Po svim faktorima najbitnije ekstrauterino razdoblje u životu čovjeka...

 Omah se uočava polna diferencijacija ulaska u ovo razdoblje, (djevjčice 10.5
godina, dječaci 12.5 godina)...
 Početak puberteta se fiziološki podudara sa pojavom sezmoidne kosti u tetivi
aduktora palca...
 Karakteristike ovog razdoblja su:

-mliječni zubi se zamjene trajnim zubima...
-jako ubrzan rast u visinu, (pa se zato djeca doimaju slabim i mršavim)...
-dolazi do potpunog sređivanja unutar organizma, zahvaljujući potpuno razvijenim
organima...
-srce raste puno brže od sistema krvnih sudova, (može se javiti povišen krvni
pritisak)...

-vitalni kapacitet pluća se povećava zbog znatnog povećanja grudnog
koša....
-izmjena materije je vrlo intenzivna, (unose se povećane količine hrane)...
-elasticitet aorte se povećava od rođenja do 10-te, odnosno 14-te godine, a
nakon toga je sve manje elastična...
-broj eritrocita i količina hemoglobina se penje kod oba pola do puberteta, a
onda nastavlja rast kod dječaka, a kod djevojčica ne....
-frekvencija disanja se kontinuirano snižava u toku rasta i razvoja u
predpubertetu i pubertetu bez značajnih razlika u odnosu na pol, razlikuje
se volumen disanja, maksimalni i minutni volumen disanja, vitalni
kapacitet
porastom godina mjenja se i gornja granica maksimalne koncentracije
mliječne kiseline, u 6 godini iznosi 60 mg, u 11 godina 85 mg, a kod
odraslih 120 mg

-razvojem gonada i sekundarnih polnih oznaka uočljivo je:
1.Kod djevojčica (povećanje prsa, pubičnih dlačica, masno tkivo se
raspoređuje na drugačiji način nego kod dječaka, raste pubična kost i donji
dio crijevne kosti, pojava prve menstruacije javlja se nešto prije 13 godine...)
2. Kod dječaka ( povećanje testisa, razvoj pubične i aksilarne dlakavosti,
dlakavost lica, povećanje mišićne mase, širine ramena, dužine stopala,
mutacija glasa....)
-u motoričkom smislu događa se slabljenje u razvoju zbog ubrzanog rasta
cjevastih kostiju koje ne prate mišićna vlakna...rezultat toga je lošija
koordinacija, sa mnogo suvišnih pokreta...
-istraživanje provedeno u Lajpcigu je pokazalo da odlično savladana kretanja
u periodu predpuberteta se mnogo manje gube u periodu puberteta od onih
koje nisu dovoljno savladane

-ovo je bitno za selekcionisanje koja se provode kada se djete nalazi u fazi
puberteta....
-karakteristike emocionalnog i afektivnog ponašanja:

1.Da se okreću sebi, teže ka nezavisnosti od odraslih i okoline
2.Javlja se prkos, inat i tvrdoglavost
3.Precjenjuju vlastite mogućnosti i kvalitete
4.Buntovni i spremni na svađu
5.Raste im motiv afirmacije
6.Mašta je veoma razvijena

3. Doba postpuberteta
-često se naziva i adolescencijom ili periodom potpune zrelosti....

-traje od završetka puberteta do završetka koštanog rasta i razvoja....
-po godinama to bi za djevojke bilo razdoblje između 16 i 18 godina, a za mladiće od 18
do 20 godina
-karakteristike ovog perioda su:
1.Veoma naglašena potreba za afirmacijom...

2.Izražena je impulsivnost...
3.Prenaglašena emocionalnost..
4.Brzo i lako se oduševljavaju novim idejama...
5.I dalje su nesamokritični, ali veoma kritični prema drugima...
6.Faza u kojoj se postižu vrhunski rezultati...(u mnogim sportovima tipa gimnastika,
atletika, plivanje

4. Selekcija (pojam i značajnost)

5. Problemi koje susrećemo u programu selekcije
 Problemi koje susrećemo u programu selekcije, a koji se

odnose na donošenje odluka su:
-da li djete ima pravo glasa u procesu selekcije,
-da li su u proces uključeni njegovi roditelji,
-da li su odluke donesene nezavisno od strane trenera ili
drugih sportskih zvaničnika,
-koje su savjetodavne mogućnosti na raspolaganju djetetu ili
roditeljima, kada je ono selektovano,
-koje su poslijedice moguće po “osvjedočene talente”, a koje
potom proizilaze iz njihovih individualnih i očekivanja njihovih
roditelja

6. Programi selekcije (načini provođenja)
 Programi selekcije su isključivi...

 U stratu traže eliminaciju velikog broja pojedinaca, a potom
odbacivanje i selekcionisanih kada takmičenja postanu
specijalizovanija i rigoroznija...
 Neki programi često uključuju i ekonomsku diskriminaciju...
 Posebno je vidljivo u sportovima kao što su gimnastika, plivanje,
umjetničko klizanje, hokej na ledu
 Neki programi selekcije omogućuju školarinu talentovanim mladim
ljudima čiji roditelji nemaju potrebnih metrijalnih sredstava
 U mnogim sportovima programi selekcije uključuju diskriminaciju
ljudi po kriteriju zrelosti

7. Najznačajniji faktori prisutni u selekciji (nabrojati i
objasniti)
 Znanja i iskustva velikog broja istraživača i trenera koji se

bave selekcijom upućuju na saglasnost da su od velikog broja
faktora koji su prisutni u selekciji ipak najznačajniji:
-talenat,
-naslijeđe,
-biološka zrelost,
-visoka organizacija podsistema selekcije (usmjeravanje, izbor
i praćenje selekcionisanih)

8. Objasniti tjelesnu visinu kao važan detalj prilikom
selekcije
 Važan detalj prilikom selekcije, jer je poznato da visina predstavlja značajan i

određujući faktor u razvoju vrhunskog spotiste...
 Tjelesna visina spada u genetske faktore...
 Mnoga mjerenja i poređenja koja su vršena u cilju utvrđivanja zakonitosti nasleđivanja
tjelesne visine pokazala su da tjelesna visina pokazuje veliku genetsku uslovljenost
 Faktori koji utiču na tjelesni rast i razvoj djeteta mogu da budu endogeni
(naslijeđeni) i egzogeni (stečeni)...
 Najvažniji endogeni faktori su:

1. HEREDITET I KONSTITUCIJA
-heredokonstitucionalni faktori, preneseni putem gena djeluju direktno na izvršne
organe, tj. na tkivo...(centre regulacije rasta)...
-za što bolje procjenjivanje rasta i razvoja nekog djeteta korisno je poznavati morfološki
tip njegove porodice (roditelji, djedovi...)

prema podacima V.B.Švarca i S.V.Hruščeva (1982) nasljednost visine
dostiže sigurnost od 85-90%..
-ovaj podatak govori da ako je mjerenje izvršeno u napovoljnijem biološkom
uzrastu, sa vjerovatnoćom od 85-90% možemo da predvidimo konačnu
tjelesnu visinu mladog sportiste
interesantna su i druga zapažanja u odnosu na tjelesnu visinu:

 sa povećanjem srodstva zavisnost tjelesne visine se povećava,
 korelacija u visini između majke i djeteta je veća nego između djeteta i
oca,
 djeca čiji se roditelji značajno razlikuju po visini su obično viša nego djeca
roditelja koja su približno jednakog rasta

 djeca koja se ubrajaju prije puberteta u visoke učenike po
pravilu su visoka kad odrastu,
 djeca koja imaju visoke roditelje ili samo jednog visokog

roditelja, dostižu kao odrasli prekomjernu tjelesnu visinu

9. Objasniti biološku dob kao važan detalj prilikom
selekcije
 se odnosi na fiziološki razvoj organa i tjelesnog sistema, što pomaže kod
određivanja fiziološkog potencijala i na treningu i na takmičenju...
 Kada kategorišemo ili selekcionišemo sportiste moramo uzeti u obzir
biološku starost
 Kruti sistem selekcije po hronološkoj dobi u sportu će teško rezultirati
krivim ocjenama i procjenama, te slabim odlukama...
 Sazrijevanje brojnih fizioloških funkcija ne ide u sve djece paralelno s
krivom opšteg rasta....
 Zbog toga se dešava da dva djeteta iste životne dobi ili iste tjelesne visine
znatno razlikuju s obzirom na stepen zrelosti
 Neka djeca brže sazrijevaju, pa ranije uđu u pubertet, dok je kod drugih
sazrijevanje sporije, pa pubertet nastupa kasnije

 Stoga je za ukupnu ocjenu razvoja djeteta potrebno na neki način
procjeniti ne samo njegove fizičke dimenzije, nego i dostignuti stepen
razvoja i zrelosti...
 Biološka starost odgovara hronološkom dobu kad funkcionalno-morfološki
razvoj djece dostigne prosječni nivo za dati uzrast
 U savremenoj trenažnoj praksi trener se često susreće sa fenomenom
akceleracije rasta koji je narušio skladnost odnosa hronološke i biološke
starosti
 Manifestovanje veće biološke starosti kod djece u odnosu na ostalu djecu
izražavaju se značajnim prednostima u sportskoj aktivnosti
 Ranije sazrela djeca poslije izvjesnog vremena gube predhodnu prednost
i trenutnu “nadmoćnost” nad vršnjacima kad se njihova hronološka i
biološka starost izjednače

 Opšte je mišljenje da treneri u okolnostima kada su biološke prednosti
evidentne treba da trenažne zahtjeve usklade prema okolnostima, a ne prema
kalendarskoj starosti sportista...
 U kolektivnim sportovima biramo biološki zrelije, a u individualnim biološki
mlađe osobe...
 Određivanje hronološke dobi odnosno starosti u odnosu na datum rođenja je
veoma jednostavno, ali sa biološkog stanovišta nije uvijek ispravno i tačno
 Bez uzimanja u obzir biološke dobi, teško je odrediti da li su određenja djeca
premlada za izvođenje određenih vještina ili za podnošenje opterećenja na
treningu...
 Najčešće upotrebljavana metoda ocjene stepena zrelosti jestu rendgenske
procjene sazrijevanja kostiju...
 Postoji više metoda za rendgensku procjenu koštane dobi djece, najčešće se
primjenjuje upoređivanje rendgenskih slika zapešća lijeve ruke sa serijama
standardnih slika u odgovarajućim atlasima

 Na osnovu koštane dobi, kao jednog od najpouzdanijih pokazatelja tjelesne
zrelosti, može se bolje nego prema hronološkoj dobi ili nekoj tjelesnoj
dimenziji , s određenom sigurnošću predskazati početak puberteta....
 Utvrđivanje biološke dobi može se vršiti i prema određenim karakterističnim
obilježjima i upoređenjem dostignutog stepena tjelesnog razvoja sa
prosječnim vrijednostima pokazatelja razvoja uzrasne grupe (tjelesna visina
težina, raspon ruku, razvoj sekundarnih karakteristika i stepen okoštavanja
 Za sigurnost selekcije bitno je utvrditi tempo biološkog razvoja potencijalnih
vrhunskih sportista...
 Milanović (1997) ističe da, uvijek valja uzimati u obzir parametre i hronološke i
fiziološke dobi...
 Tako se mogu izbjeći relativno česte pogreške da se postupcima izbora
potencijalnih vrhunskih sportista bez pravih razloga djeca, negativno
selekcionišu

 Ubrzani ravoj bioloških karakteristika je inače poznat kod ljudske vrste, i
naziva se akceleracija...
 Otuda se i osobe koje se u kratkom vremenskom intervalu razvijaju ili im
razvoj krene priije očekivanog vremena nazivaju akceleranti...
 Orijentacija u sportskoj selekciji samo na akcelerante može biti mač sa
dvije oštrice jer se nepoznanica kada će se razvoj akceleranta završiti
 Čest je slučaj da akcelerant ne izraste do onog očekivanog i željenog
profila, već u normalno razvijenu osobu...
 Varijabilnost biološke starosti u odnosu na hronološku može varirati u
intervalu 2 godine...
 Različita je u odnosu na polove i kod djevojčica ranije nastaje, ali i
prestaje

 Razlikujemo:
-AKCELERANTE- djecu koja imaju ubrzani razvoj i kojih je do

5% populaciji....
-DJECU KOJA IMAJU NORMALAN RAZVOJ- koji je do 90%
u populaciji...
-RETARDANTE- djecu koja imaju usporen razvoj i kojih je do
5% u populaciji

10. Objasniti sportsku dob kao važan detalj prilikom
selekcije
 Bompa (2000) kaže da sportska dob posebno donja granica i određena

dob za seniorski nivo takmičenja, imaju važan uticaj na oblikovanje
dugoročnog plana treninga
 Programi treninga za djecu i mladež moraju u većini sportova biti
struktuirani tako da su usresređeni na ukupan razvoj i na to da
specijalizacija ne bude uvedena prerano
 Problem sportskog odabiranja je povezan sa rješavanjem pitanja
prognoziranja sportskog dostignuća...
 Objektivna osnova za prognoziranje u sportu je zakonitost formiranja
sportskog kvaliteta...
 U većini sportskih disciplina opšta tendencija je smanjenje uzrasta u
kome počinje bavljenje sportom

 Ova zakonitost nije ravnomjerno raspoređena u svim sportskim
disciplinama...
 Za svaku sportsku disciplinu postoji najoptimalniji uzrast za početak
sportskog usavršavanja...
 Ukupno trajanje puta od selekcionisanog sportiste sa evidentnim

potencijalom do vrhunskog različit je za pojedine sportske discipline
 Kod muškaraca od 4.7 do 11.9 godina (prosječno 6.9 godina), a kod žena
4.8 do 11.6 godina (prosječno 6.6 godina)....
 Znatna kolebanja vremena za postizanje vrhunskih rezultata povezana su
sa tim što niz najistaknutijih sportista prelazi ovaj put u znatno kraćem
roku

11. Organizacija selekcije
 Kao i sve druge, tako i sistem selekcije, odnosno identifikacija talenta ima
svoju organizovanu, logičku strukturu podsistema, ali ne i definitivno
prihvaćenu i oblikovanu, s obzirom na izuzetnu dinamičnost i složenost
problematike
 Proces usmjeravanja podrazumjeva vrijeme i primjenu procedura
otkrivanja sposobnosti i osobina, saglasno potrebama i karakteristikama
dotične grane sporta....
 Iz usmjerene populacije započinje odabir djece čije antropološke
karakteristike približno odgovaraju karakteristikama modela vrhunskog
sportiste dotične grane sporta
 Mladi talentovani sportista koji mašta o rekordima, ali ne voli uporno da
radi, nikada neće postati rekorder, niti kvalitetan sportista u svojoj grani
sporta

 Selekcija bi trebala da se zasniva na testovima fizičke spremnosti i na statističkom
materijalu koji koristi sledeće kriterije:
-tipičan uzrast za vrhunska dostignućau nekom sportu,
-prosječno vrijeme treninga koje je potrebno da se dostigne specifični nivo sposobnosti,
-stopa opšteg poboljšanja sposobnosti u nekom posebnom sportu
 U jednoj anketi 76 saveznih trenera Njemačke, koji rade u 30 različitih grana sporta
prilikom postavljanja pitanja o sportsko-specifičnim identifikacijama talenta, da postoji
vrlo mali broj interno ličnih uslova, koji se kod svih grana sporta procjenjuju kao “vrlo
značajne”....
 Visoko su ocjenjeni:
-spremnost na rezultat,
-upornost,
-spremnost na fizičke napore,
-ostvarenje cilja

-puno angažovanj na takmičenju,
-sposobnost za savlađivanje stresnih situacija,
-sposobnost koncentracije,
-sposobnost učenja i podnošenja fizičkog napora...
 Pada u oči da su navedeni faktori psihičke vrste i da su ocjenjeni kao “jedva ujednačeni”....
 faktori konstitucione, fizičke i tehničko-motoričke vrste su, u pojedinim granama sporta ili
disciplinama od posebnog specifičnog značaja....
-antropometrijski preduslovi (tjelesna visina, tjelesna masa, dužina ruku, dužina nogu, duboko
težite...)
-fizička svojstva (snaga ruku, snaga nogu, brzinska snaga, brzinska izdržljivost, gipkost, brzina
reakcije....)
-tehničko-motorički uslovi (sposobnost balansiranja, osjećaj prostora, osjećaj lopte, muzikalnost,
osjećaj vode....)

sportsko-specifični značaj (igračka inteligencija, spremnost na rizik,
spremnost na kooperaciju i prilagođavanje, sposobnost
samosavlađivanja...)
 Ove ocjene saveznih trenera ukazuju na to da je prilikom razrade

koncepta o identifikaciji talenata razumno razvijati najprije profile zahtjeva
specifične grane sporta

12. Objasniti pojam snage kao motoričke sposobnosti
u doba predpuberteta
 u okvirima fiziologije snaga bi predstavljala maksimalno naprezanje koje

jedan mišić može da razvije iz stanja mirovanja, pobuđen maksimalnim
poticajem
 početni period treba da bude osnova koja se provodi u predpubertetskom
razdoblju, u kojem treba da preovladavaju vježbe ukomponovane u neku igru...
 ni u kom slučaju se ne smiju dozvoliti korištenja teških opterećenja (posebno
kod slobodnih utega) zbog mogućih povreda zona rasta kostiju...
 u okviru sedmičnog trenažnog rada preporučuje se 20-30%vremena posvetiti
opštem harmoničnom i proporcionalnom razvoju snage, izdržljivosti, brzine,
koordinacije i fleksibilnosti
ukupan program rada treninga snage u predpubertetskom i pubertetskom
periodu mora biti adaptacija anatomskih struktura na treninge sve većih
zahtjeva...
 mora postojati progresivan rast opterećenja u programu treninga snage

13. Objasniti pojam snage kao motoričke sposobnosti
u pubertetskom i postpubertetskom periodu
 PERIOD PUBERTETA je oblikovanje sportiste gdje je svrha programa

rada proporcionalan i harmoničan razvoj muskulature...
 naglašavanjem specifičnosti samog sporta u ranom periodu, postižemo
brzu adaptaciju, ali vrlo često imamo za posljedicu veliki stres i
pretreniranost usljed korištenja sve većih opterećenja...
 Rimljani kažu “Festina lente” što u prevodu znači “žuri polako”...
obavezno treba koristiti sadržaje koji potkrepljuju osnovne odredbe
treninga snage (razvoj fleksibilnosti zglobova, jačanje tetivnog aparata i
jačanje centralnog dijela korpusa) jer razvoj osnove sa skladnim mišićima
je primarni cilj treninga snage na tom stadiju...
 to su vježbe sa vlastitom težinom i partnerom, vježbe sa medicinkama,
vježbe sa loptom od 2-4 kg, vježbe sa jednoručnim utezima (ne koristiti
tehnike dizanja utega, kao što je nabačaj, izbačaj i trzaj)...

 da bi trening dobio na jačini treba slijediti metodologiju:
 -povećavati trajanje treninga (po 10 do 15 min)
 -povećati broj treninga sedmično
 -povaćati broj ponavljanja unutar treninga za sve tipove aktivnosti
 -povećati broj ponavljanja vježbi i vježbi po seriji....
 metoda kružnog rada je i dalje aktuelna, s tim da je povećan broj vježbi
do 12, sa 8 do 15 ponavljanja...
 individualizacija je i dalje bitan faktor i kada je riječ o brzini izvođenja
vježbi i uopšte ritma razvijanja snage

 u trećem periodu koji se poklapa sa RAZDOBLJEM POSTPUBERTETA,
program treninga se lagano mjenja prema specifičnostima izabranog sporta...
 progresija razvoja bi trebala, prema Bompi, sadržavati sledeće karateristike:
 -smanjiti pauze između serija sa 3 na 2,5 minuta
 -povećati broj serija po treningu
 -povećati opterećenja na treningu (progresivno povećanje opterećenja u tri
sedmice, sa pauzom jedne sedmice, u kojoj se zadržava intenzitet rada)...
veliki broj naučnika ni u ovom periodu ne predlažu soficistirane sprave, kao
ni olimpijske tehnike dizanja tegova....
 ipak sve veći je broj trenera praktičara koji upravo u ovom periodu treniraju
snagu na taj način
metodologija razvoja snage se mjenja, ide ka treniranju maksimalne snage ili
neke od njenih komponenti, mišićne izdržljivosti i dr

 ukoliko trening snage slijedi nakon rada na tehnici, može trajati 30 do 60 min
i dalje je značajna individualizacija tj. individualna podnošljivost kostiju (manje su
otporne na istezanje i pritisak), tetiva i ligamenata, što predstavlja ograničenja za
trening u odnosu na trening odraslih....
 može se zaključiti da se struktura pasivnog dijela aparata za kretanje povećava
adekvatno naporu, ali da se brzina adaptacije ne može uporediti sa brzinom
adaptacije aktivnog dijela aparata
 u tom smislu treba obratiti pažnju da se:
 -obezbjedi dovoljna pauza nakon naglašenog treninga snage
 -ne koriste tegovi tj. rad iznad glave prije i za vrijeme puberteta
 -ne upražnjavaju jednostrana opterećenja
 -ne koriste dugotrajna statička opterećenja
 činjenica je da se pitanje “da li je potreban trening snage?” više i ne spominje, već
se problematika usmjerava na adekvatno doziranje podražaja

 metode za razvoj snage:
 -eksplozivnih podražaja
 -izometrijskih podražaja
 -naprezanja s popuštanjem
 -pliometrijskih ekscentrično-koncentričnih podražaja
 -maksimalnih dinamičkih podražaja (80 do 100% opterećenja)
 -piramide (broj ponavljanja se smanjuje a težina se povećava)

14. Objasniti pojam izdržljivosti kao motoričke
sposobnosti u doba predpuberteta
 podrazumjeva motoričku sposobnost dužeg trajanja aktivnosti bez opadanja
intenziteta ili podnošenje fizičke aktivnosti tokom dužeg vremenskog perioda
 autori je uglavnom dijele na opštu i specifičnu
 na izdržljivost jako utiče genetski faktor (koeficijent urođenosti je između 0.70
i 0.80)
cilj rada na izdržljivosti u ovom periodu je da se djeca progresivno osposobe
za izvođenje fizički aktivnosti produženog trajanja prije nego što osjete umor...
 princip individualizacije u potpunosti se primjenjuje zbog različitih
sposobnosti sistema kod djece
 treba izbjegavati takmičenje u ovakvim vrstama rada...
 ne treba im nametati brzinu već ih motivisati da savladaju udaljenost koja je
predviđena nekim svojim tempom...
 obavezno je naučiti djecu pravilnoj tehnici trčanja...

istraživanja Bar-Ora 1991 pokazuju da apsolutna anaerobna
sposobnost osmogodišnjaka iznosi 45-50% jednog
četrnaestogodišnjaka
anaerobni kapacitet je ograničen u odnosu na starije i
progresivno se povećava sa odrastanjem
 dodatni problem predstavlja i smanjena sposobnost

eliminacije laktata i opravka, koji uzrokuje stres (priliv laktata
usko je vezan prilivom stres hormona u krvi, adrenalinom i
noradrenalinom)....

15. Objasniti pojam izdržljivosti kao motoričke
sposobnosti u doba puberteta i postpuberteta
 DRUGI PERIOD PUBERTET karakteriše intenzivniji rad na razvoju izdržljivosti, i

dalje opšte sa laganim prelazom na specifičnosti sporta
maksimalan primitak kiseonika se povećava kod oba pola, ali dječaci imaju veće
vrijednosti zbog povećanja mišićne mase...
 cilj treninga je povećanje nivoa aerobne i anaerobne izdržljivosti koja je formirana
u predpubertetskom periodu...
 trening izdržljivosti ide ka specijalizaciji, tj. specifičnosti sporta postaju dominantne
kada se progresivno želi povećati opterećenje na treningu povećati:
 -trajanje treninga do 90 minuta
 -broj treninga sedmično na 4-5
 -broj vježbi
 -trajanje svih ponavljanja...
 glavna zakonitost treninga izdržljivosti u pubertetu je da se prije treninga
motoričkih sposobnosti radi na treningu anatomsko-funkcionalnih sposobnosti

 trening bi primarno trebao i dalje da se bazira na obimu, bez naglaska na
intenzitet, a metode i sadržaj rada prilagođeni psihofizičkom razvoju
svakog pojedinca
 PERIOD POSTPUBERTETA, a s tim i specijalizacije, unapređuje se

postepeno, sa opšte izdržljivosti, na kojoj se i dalje radi, prelazi na
specifične zahtjeve, da bi se zadovoljile potrebe izabranog sporta
program treninga osmišljen za postbubertet mora se odnositi i na
razvijanje anaerobne izdržljivosti, tj. da se trenira tolerancija otpornosti na
laktate...
 osnovni podatak za modeliranje treninga izdržljivosti je struktura i tempo
situacionih opterećenja u sportu

 metode za razvoj izdržljivosti su:
 -kontinuiranog rada sa standardnim opterećenjima

 -kontinuiranog rada sa varijabilnim opterećenjima
 -kontinuiranog rada do otkaza
 -intervalnog rada sa standardnim opterećenjima
 -individualnog rada sa varijabilnim opterećenjima
 -situaciona metoda

16. Objasniti pojam brzine kao motoričke sposobnosti
u doba predpuberteta
 složena motorička sposobnost određena strukturom i funkcijom nervnog

sistema, teško se distancira od eksplozivne snage
 kroz brzinu proučavamo četiri elementa:
 -latentno vrijeme motorne reakcije (predstavlja vrijeme od pojave signala

za kretanje do motornog odgovora)
 -brzina pojedinačnog pokreta
 -frekvencija pokreta u određenom vremenu
 -brzina trčanja

 razvoj brzine u predpubertetu ogleda se u nervno-muskularnoj
adaptaciji....
 rezultat povećanja brzine u predpubertetu najčešće zavisi od poboljšanja
mišićne koordinacije
 cilj predpubertetskih sportskih aktivnosti je razvijanje specifične igračke
brzine...
 kroz različite igre uče da usklade ruke i noge, trče na tehnički ispravan
način...
 Autori Bailey, Malina i Mirwald (1985) tvrde da sve igre u ovom dobu
treba da budu mješovitog pola jer nije utvrđena snačajna razlika među
djevojčicama i dječacima

 trajanje vježbi ili udaljenosti koju treba savladati ne bi trebala da pređe 4
do 6 sekundi, sa pauzom od 2 do 3 minuta....
 za ovaj period je karakteristično da trčanje treba da bude pravolinijsko....
 kako postaju snažniji tako se kretanja trebaju usložnjavati (cik-cak,

trčanja stani-kreni, trčanje sa kratkim okretima...)
 za rad gornjih partija treba koristiti bacanje i hvatanje loptica, medicinki i
dr.....

17. Objasniti pojam brzine kao motoričke sposobnosti
u doba puberteta i postpuberteta
 U PUBERTETU na rzvoj brzine utiču: tjelesni razvoj, veličina mišića, nivo

hormona, razvijenost snage, koordinacija mišića i dr...
 J. Weineck, latentno vrijeme reakcije i ukupno vrijeme reakcije u ovom
periodu se približavaju vrijednostima odraslih...
 J. Weineck, frekvencija pokreta dostiže svoj maksimum između 13-te i 15-
te godine
cilj treninga brzine u ovom periodu je prebacivanje na specifičnosti samog
sporta i podiže na viši nivo od višestranog treninga....
 radeći na brzini u pubertetu treba odvojiti, prema polu, grupe u kojima se
radi...
 u samom radu se koriste i dalje igre, štafetne igre, sprintevi koji se
progresivno povećavaju od 10-20m do 50-60m, sprintevi sa okretima,
trčanje oko čunjeva sa promjenom pravca, nošenje i bacanje medicinke,
skokovi preko niskih prepona

 RAZDOBLJE POSTPUBERTETA treba posmatrati u razvoju brzine kroz rad na
specifičnoj brzini vezanoj za izabrani sport....
 za svakog sportistu koji teži vrhunskim dometima, ovo je ključni period, a metode i
sadržaji su potpuno bliski treningu odraslih...
 peridoizacija treninga mora biti na godišnjem nivou, sa svim periodima koji su zastupljeni
u dotičnom sportu
 osnoven metode za razvoj brzine su:
 -ponavljanja
 -intervalnog rada
 -trčanja sa ubrzanjem
 -brzog izvođenja frekvencije pokreta
 -trčanja sa letećim startom
 -trčanja niz kosinu
 -brzog reagovanja
 -najbržeg izvođenja pojedinačnog pokreta
 -trčanje štafeta

18. Objasniti pojam koordinacije kao motoričke
sposobnosti u doba predpuberteta
 Đ. Nićin (2000) koordinacija predstavlja svrsishodno, kontrolisano,

energetsko, vremensko i prostorno organizovanje pokreta u cjeline, tj
kretne strukture
Zaciorski (1975) odredio je tri manifestacije koordinacije:

 -kao spsobnost tačnog izvođenja brzih motoričkih radnji
 -kao sposobnost brzog učenja pokreta
 -kao sposobnost motornog transfera u srodnim i nesrodnim pokretima
 razvoj brzine, snage i izdržljivosti utiče na razvoj koordinacije....
 genetski koeficijen iznosi 0.80

 predpubertet predstavlja najvažniju fazu (zovu je fazom brzog sticanja) u
razvoju ove motoričke sposobnosti
 sadržaji primjenjljivi u ovom periodu su: vježbe za usvajanje motoričkih

vještina (kotrljanje u svim ravnima, bacanje, udaranje, hvatanje), vježbe
jednostavne ravnoteže (hodanje po uskim predmetima, skakanje sa i na
niske predmete), vježbe jednostavnog ritma i reakcije (hvatanje,
pljeskanje, poskoci), vježbe za razvoj prostorne orijentacije i osjećaja za
poziciju tijela ili ekstremiteta (puzanje, kotrljanje, kolut naprije-nazad),
vježbe za razvijanje spretnosti (manipulacije sa raznim rekvizitima),
složenije vježbe ravnoteže (okreti, poskoci, skokovi na uskim
predmetima...)

19. Objasniti pojam koordinacije kao motoričke
sposobnosti u doba puberteta i postpuberteta
PUBERTET je za koordinaciju vrijeme kada ona u razvoju lagano

stagnira ili opada...
 u ovom periodu primjenjujemo sadržaje: vježbe koordinacije ruka-oko
(bacanje, hvatanje, udaranje lopte), vježbe za koordinaciju ekstremiteta
(kruženja u različitim ravnima, preskakivanje vijače), vježbe za orijentaciju
u prostoru (više povezanih koluta, leteći kolut), vježbe ravnoteža
(hodanje, trčanje lagano po gredi, poskoci, skokovi)....
kako se približava PERIOD POSTPUBERTETA situacija sa

koordinacijom se stabilizuje i zadržava konstantan lagani napredak...
 u vježbe koje se primjenjuju treba ubaciti elemente sa brzom promjenom
pravca kretanja, izvođenje složenih tehničkih elemenata u “slabiju stranu”
i “slabijom rukom”....

20. Objasniti pojam fleksibilnosti kao motoričke
sposobnosti u dobu predpuberteta
 riječ je o sposobnosti zglobnog aparata da obavi maksimalan radius

pokreta tj da se pokret izvede što većom (maksimalnom) amplitudom
 Fleishman i Hempel (1956), ne postoji jedinstveni faktor fleksibilnosti već
se radi o podjeli: topološkim regijama (ruku i ramenog pojasa, trupa,
nogu), ekstendiranu (zadržavanje položaja u ekstenziji), dinamičku
(sposobnost brzog ponavljanja fleksije), aktivnu (velika ampiltuda pokreta
u zglobu) i pasivnu (maksimalna amplituda pod uticajem spoljne sile)...
 koeficijen urođenosti je mali, što efektima razvijanja daje velike
mogućnosti
 potrebno je sa radom na razvijanju fleksibilnosti početi vrlo rano,

PREDŠKOLSKOM I PREDPUBERTETSKOM DOBU

 značaj treninga fleksibilnosti je u tome da se prefeniranu povrede i da se
dugoročno spriječi pojava muskularnih disbalansa...
 za početni period se ne preporučuje rad tipa pasivnog istezanja sa
partnerom...
 preporučuju se aktivne, dinamičke vježbe istezanja...
 zašto je trening opšte fleksibilnosti bitan?
u ovom razdoblju još se ne zna sa sigurnošću koji će sport dijete izabrati,
s tim u vezi ni pokretljivost kojih zglobova će biti od prevashodnog
interesa...
 najveću ulogu ima uticaj na prevenciju raznih povreda

21. Objasniti pojam fleksibilnosti kao motoričke
sposobnosti u dobu puberteta i postpuberteta
 početak RAZDOBLJA PUBERTETA je još uvijek povoljan za povećanje pokretljivosti
u kičmenom stubu, zglobu ramena i kuka...
 za razliku od ranije navedenih motoričkih sposobnosti, u ovoj su u prednosti
djevojčice...
 u početnom stepenu puberteta treba individualizovati trening i odvojiti djecu po polu u
treningu fleksibilnosti
 u DOBA POSTPUBERTETA naročito kod dječaka, fleksibilnost zbog povećanja
veličine mišića, rasta i mišićne mase, opada
 metode za razvijanje fleksibilnosti:
 -statičkog istezanja (koja podrazumjeva istezanje do granica pokreta)
 -balističkog istezanja (aktivno kretanje do granice pokreta)
 PNF (proprioceptivne nervno-muskularne pomoći, što znači da se izvode izometričke
kontrakcije protiv spoljnog otpora)
 -dinamičkog istezanja (u kojoj je karakteristično da se vrši zamah, potpomognut sa
većom skupinom mišića)

22. Tehnička priprema mladih sportista
 Tehnička priprema podrazumjeva razvijanje sposobnosti sportiste da

upravlja pokretima svoga tijela u relaciji specifične tehnike potrebne za
postizanje sportskog rezultata...
 Potrebno je usvojiti osnovnu strukturu pokreta (osnovna obuka tehnike),
formirati stereotipa gibanja (usvajanje tehnike) i prilagodoti ga uslovima
takmičenja (situaciona adaptacija)...
 Suština sportske tehnike sastoji se u tome da sportista svjesno
iskorištava svoje kretne spospobnosti i potencijale, radi pravilnog
rješavanja zadataka za vrijeme izvođenja tehnike...
 Čovjek posjeduje sposobnost izvođenja velikog broja pokreta i
kombinacija pokreta, koje bez učenja ne može da izvede....
 Ova sposobnost proizilazi iz mogućnosti i stanja viših motoričkih
centara...

 Za sportsku aktivnost značajna su tzv stilizovana kretanja, koja se uče i
koja su često kombinacija prirodnih pokreta...
 Fizički pokret je posljedica složenih biohemijskih procesa koji uzrokuju i
omogućavaju mehaničko kretanje, pri čemu je čovjekov aparat za
kretanje sredstvo prenošenja kretanja
 Djelovi strukture tjelesnog pokreta:
1 polazni ili startni položaj:
-ovaj položaj ne mora da traje dugo, čak može i da je sasvim kratak,
trenutan, ali dovoljno dug za potrebnu koncentaraciju...
-često je odlučujući faktor daljeg uspješnog toka kretanja...
2 prelazni položaj:
-pokazuje položaj tijela i pojedinih djelova tijela...
-često se mjenja u raznim situacionim okolnostima...

3 završni položaj:
-ima značajan uticaj na ocjenu efikasnosti kretanja, rezultat je datog kretanja...
-završni položaj može da bude polazni položaj za neki novi nastavak kretanja...
4 putanja pokreta:
-svaka tačka tijela u pokretu opisuje neku putanju...
-pravaca u jednom kretanju može da bude mnogo, ali je samo jedan pravac
naefikasniji, najekonomičniji i najbolji
5 veličina pokreta:
-može se mjeriti jer su svi pokreti obrtna kretanja, mogu se određivati uglovi, stepeni...
-sportski efekat u jednom tehničkom elementu može zavisiti od veličine amplitude
pokreta...
-obim kretanja nije moguće tačno odrediti, posebno kada nemamo informaciju o
mogućnostima amplitude u pojedinim zglobovima...
-zbog toga određivanju obima kretanja mora se pristupiti individualno

 Elementi kretanja s obzirom na vrijeme su: brzina, istovremenost i uzastopnost...
1 brzina kretanja
-odnos je dužine pređenog puta tijela prema vremenu koje je utrošeno za
savladavanje tog puta...
-brzina je pojava svakog kretanja, na osnovu koje možemo govoriti o intenzitetu...
-u tjelesnom kretanju brzina je relativna s obziron na uzrsat, sportsku aktivnost,
sposobnosti itd
2 trajanje kretanja
-vremenska karakteristika održavanja položaja i kretanja, što je u suštini obim
opterećenja i povezuje se sa jačinom...
3 tempo kretanja
-omogućava učestalost ponavljanja ciklusa kretanja i jedan je od pokazatelja
brzine...
4 ritam
-pravilno organizovana raspodjela naprezanja u prostoru i vremenu i stalna je
karakteristika kretanja
 Energetski elementi tjelesnog kretanja su jačina ili intenzitet trajanja
kretanja i karakter kretanja...
1 intenzitet
-promjenjljiva dimenzija koja zavisi od mnogo faktora, npr: pola, uzrasta,
brzine izvođenja pokreta, brojnosti angažovanih mišića, stepen
opterećenosti mišića...
2 karakter kretanja
-može da bude dinamički i statički...
kretanje dinamičkog karaktera karakteriše opuštanje, istezanje ili
skaćivanje mišića u konkretnom pokretu...
-statička naprezanja karakterišu se po odsustvu kretanja tijela ili dijelova
tijela

 Shvatanje kretanja može se proučavati sa aspekta anatomije, mehanike,
fiziologije i dr...
 Sa aspekta anatomije svi naši mišići su tako raspoređeni da se dobija na
putu i brzini, a gubi na sili...
 Iz tog razloga nam je potrebna mišićna snaga
 Sa mehaničkog aspekta, mehanizam kretanja se proučava sa stanovišta
statike, kinematike i dinamike...
 Osim sile mišića na naše tijelo djeluju i druge spoljne sile bez kojih se ne
može početi nikakvo premještanje cijelog tijela u prostoru...
 Spoljne aktivne sile mogu same od sebe da izazovu kretanje, dok pasivne
ne mogu izazvati kretanje, ali se pojavljuju kao spoljne sile

 Prva faza pojava generalizacije:
-odsutna je diferencijacija, razlikovanje...
-skretanje pažnje na detalje tehničkog izvođenja u fazi generalizacije ne daje efekte...
-onaj koji se obučava vidi samo opšti cilj pokreta...
-osnovu generalizacije čini iradijacija razdraženja koja se ispoljava u angažovanju
nepotrebnih mišićnih grupa
 Druga faza se karakteriše nastajanjem diferencijacionog kočenja...
-dolazi do analitičkog procesa finog raspoznavanja...
-iradijacija se smjenjuje koncentracijom...
-pokreti su manje kruti, okretniji....
-sa usavršavanjem analitičkih procesa dolazi do usavršavanja sintetičkih...
 Treća faza je stadijum automatizacije
-obično se podrazumjeva takvo stanje motorne navike za čije ostvarenje nije
potrebna koncentracija pažnje...

 Sa apsekta biomehanike učenje mora biti usmjereno potrebama dotičnog
sporta...
 U toku trenažnog procesa igrači nauče da kretnja obavljaju racionalno...
 Tehnika koja individualno najviše odgovara igraču, ali se ne smije bitno
ugrozi standardna tehnika kretanja, jer se remeti cjelina neophodna za
optimalni kvalitet igre...
 Sportska literatura razlikuje sledeće načine sportske tehnike, koji su

karakteristični za četiri sportske grane:
1 grane brzinske snage (sprint, bacanja, skokovi...):
-karakteristika je kratkovremenosti maksimalan intenzitet ulaganja snage,
-kod rješavanja zadataka kretanja, najintenzivnije se ulaže snaga unutar
glavnih komponenti kretanja

2 grane koje se karakterišu razvitkom istrajnosti, pri ulaganju snage različitog
intenziteta (trčanje na srednje i duge staze, smučarsko trčanje, biciklizam, veslanje,
plivanje...
-tehnika je usmjerena na ekonomisanje utroška tjelesne snage i povećanje efekta optimalnog
ulaganja snage
3 grane kod kojih procjena rezultata u takmičenju zavisi od tačnosti u izražavanju
kretnji prema predviđenom programu (vježbe na spravama, umjetničko klizanje,
akrobatika, ritmička gimnastika...)
-tehnika ima relativno samostalnu ulogu i istovremeno je predmet procjene sportskog
rezultata.
4 grane koje su poznate po promjenljivosti aktivnog djelovanja sportiste (pojedinačne i
kolektivne sportske grane), pod promjenljivim uslovima (borilačke sportske grane,
sportske igre)
-tehnika kod ovih sportskih grana mora da doprinese rješavanju niza komplikovanih
zadataka,
-povećavanju efekta pri iskorištavanju maksimalnog ulaganja snage, ekonomičnosti ulaganja
snage, povećanju brzine i tačnosti kretanja, pod uslovima različitih situacija

 Prilikom tehničkog i taktičkog djelovanja mogu se zapaziti i opisati četiri osnovne
faze:
1 u prvoj fazi sportista se nalazi pred problemom kako uspješno percipirati i
analizirati strukturu kretanja,
-mora doći do podataka o tome kako konkretna aktivnost izgleda.
2 u drugoj fazi “pretražuje” se sportska memorija, s ciljem da se “vidi” da li je u njoj
pohranjen sličan program motoričke aktivnosti
kada sportista nakon pretraživanja motoričke memorije dođe do odgovarajućeg
rješenja, završava se druga faza.
3 u trećoj fazi sportista aktiviranjem lokomotornog sistema motorički djeluje i
realizuje kretnu aktivnost.
4 u četvrtoj fazi se analizira učinak, odnosno rezultat, pomoću prikupljenih
informacija iz unutarnjeg i vanjskog regulacionog kruga
- podaci su jako važni, jer se principom povratne sprege može ili potvrditi ispravnost
izabranog motoričkog programa ili izvršiti njegova korekcija kada program nije
proizveo odgovarajuće efekte

23. Metodika obučavanja sportske tehnike
 Žeravica i Marinković (1985) kažu da je metodika obučavanja sportske

tehnike nužni metodski proces jer je odlučujuća za budući sportski razvoj
djece i omladine...
 Prilikom cjelog procesa obučavanja sportske tehnike predlaže se sledeći
razvojno-usmjereni talas:
stvaranje jasne predstave o tehnici pokreta i usklađivanje kretnji,
“osmišljenost” pokreta,
-uslađivanje tehničkog nivoa i psihomotorne pripremljenosti onih koje
obučavamo (izravnavanje biološke-sportske starosti),
-sistematsko povećanje intenzivnosti primjenjenih vježbi u skladu sa
etapama obučavanja,
-usavršavanje tehnike pokreta, prelaz sa grupnog na idividualni rad,
individualizacija tehnike i njena stabilizacija,

 Pri obuci početnika treba obezbjediti da pružene informacije djeci budu
savremene, stručne i da zadaci budu usklađeni sa njihovim uzrasnim
mogućnostima....
 Za stvaranje dobre predstave o tehnici sportskih pokreta primarna je
dobro izvedena demonstracija
 Stvaranje vizuelne predstave o pokretu je bitno za savladavanje tehnike...
 Početniku treba odmah da budu jasni glavni principi tehnike dotičnog
elementa ili discipline...
 Tehniku pokreta treba usvojiti što ranije, jer je bolje, lakše i trajnije...
 Nailazimo na niz podataka o pokušajima stručnjaka, psihologa, da u
procesu obuke tehnike unesu psihičku aktivizaciju sportiste, što nazivaju
terminom “aktivna svijest”...

 Ispitivanja Dragićevića i Marinkovića (1978) postavljena na temelju podataka iz
prakse i literature, a koja ističu značaj podsticanja mentalne angažovanosti,
posebno pažnje u učenju i usavršavanju motornih navika, pokazala su sledeće:
1 početnici u obučavanju bilo koje sportske discipline čine veliki broj grešaka,
koje su rezultat nedovoljno “osmišljenog” sticanja pokreta,
-”osmišljeno” sticanje pokreta ometaju nedovoljno izraženi i nedovoljno jasni osjećaji
kod početnika,
2 “osmišljeno” sticanje pokreta potpomaže pojava “samonaredbi” u toku
učenja pokreta kod sportiste,
-kada se pred sportistu postavi zadatak koji odgovara pojedinim fazama sticanja i
obuke pokreta tada se postiže mogućnost upravljanja “samonaredbama” koje se
javljaju spontano, a postiže se “osmišljavanje” pokreta.
3 način boljeg osmišljavanja pokreta ja da se od sportiste zahtjeva da se
skoncentriše na ono što doživljava u momentu izvođenja pokreta,
-može se predpostaviti da navedena potreba omogućava pojavu svjesne regulacije
pokreta.

4 zahtjev da se pokreti koji se izvode “osjete” neophodan je radi
njihovog svjesnog regulisanja,
-ako se uključi u proces obučavanja omogućava formiranje racionalnog
metoda sticanja sportskih pokreta,
-primjena ovih rezultata dovodi do
postepenog povišenja sportskih rezultata, što svakako predstavlja krajni
cilj...
 U svakom tehničkom pokretu postoji dio od čijeg pravilnog izvođenja u
znatnom stepenu zavisi efekat pokreta kao cjeline...
 Na taj način vidimo da sportsku tehniku ne treba obučavati samo po
sistemu od prostog ka složenom...
 Jedan od najvažnijih uslova za pravilno obučavanje jeste postizanje
određenog stepena motoričke pripremljenosti onih koje obučavamo

 Odnos razvitka tjelesnih kretnih sposobnosti i tehničkih treba da bude
jedinstven i da se razvija ravnomjerno...
 Usvajanje tehnike je dugotrajan stvaralački proces, koje ne teče
kontinuirano već skokovito, sa periodima “potpune nesposobnosti” do
izvarednih pomaka u kvalitetu...
 Već automatizovane kretnje nisu “oslobođene” u potpunosti učešća svijesti
jer eventualne promjene okolnosti vježbanja mogu izazvati pažnju vježbača
 Stoga je vrlo bitno zapamtiti da se opterećenje ne može neprekidno
povećavati...
 Može se povećavati do određenog stepena, a zatim zadržavati na datom
nivou bez promjene...
 Samo varirano opterećenje može da stimuliše dalji razvitak sportske
tehnike

 Najšteter (1991) kaže da se u pristupu učenja i usavršavanja koriste
metode:
-analitički metod,
-sintetički metod,
-kompleksni metod,
-metod povezanih uticaja.

1 analitički metod učenja i usavršavanja tehnike:
-za bolje uočavanje strukture cjelovite koordinacije često se polazi od uprošćavanja
kretanja,
-u ovoj metodi se služimo imitacionim vježbama, koje su dosta efikasne u početnim
fazama obuke,
-imitacione vježbe dobijaju na svom značaju ukoliko se provode kreativno i sa jasno
definisanim ciljem,
-koriste se i specifične vježbe za djelove cjelovite koordinacije
specifične vježbe se izvode ritmom i tempom koji je karakterističan za izvođenje
cjelovitog kretanja,
-popularan vid analitičkog metoda je korištenje predvježbi,
-predvježbe se koriste sa namjerom da u jednom nizu uz poštovanje principa od lakšeg
ka težem, obuči neka složena tehnika,
-analitička metoda bez koje se ne mogu zamisliti obučavanje nekih disiplina (skok
motkom, prepone...) koristi se uglavnom kod uzrasta starijih od 12 godina

2 sintetička metoda učenja i usavršavanja tehnike:
-za formiranje cjelovite kretne navike koristi se sintetička metoda,
-moguće je cjelovito kretanje izvesti u olakšanim uslovima,
-pojednostavljivanjem vježbi, smanjenje brzine izvođenja, neposrednim ili
direktnim pomaganjem u vidu prinudnih kretnji....
-sintetički metod brže dovodi do cilja..
-ovaj metod izaziva više interesa kod početnika, upotrebljava se uglavnom kod
djece do 12 godina
3 kompleksna metoda učenja i usavršavanja tehnike:
-kombinacija analitičkog i sintetičkog metoda,
-koriste se posebne vježbe za ispravljanje tehničkih nedostataka, te se na
“tragovima” tih vježbi vrši usavršavanje neke složene tehnike,
-posmatranjem ili analizom kretanja otkrivaju se greške, koje pokušavamo
otkloniti primjenom analitičkog metoda

4 metod povezanog uticaja:
-karakterističan je po tendenciji da se svjesno regulišu odnosi fizičke i tehničke
pripreme,
-radi se o ideomotornom vježbanju, gdje sportista između vježbanja pokušava
više puta da stvori predstavu vježbe koju je predhodno izvodio,
-nervni nadražaji u određenim dijelovima velikog mozga pri razmišljanju o
konkretnim vježbama trasiraju puteve od centra upravljanja do centra
izvršavanja
 Pokreti usvajanja sportske tehnike treba da budu “osmišljeni”, kako bi se u
proces obuke unijela psihička aktivnost učesnika, što nazivamo terminom
“aktivna svijest”..
 Način obučavanja sa insistiranjem na punom razumjevanju onih koje
obučavamo, naziva se “mentalni trening”..
 “mentalni trening” je i stvaranje navika kod onih koje obučavamo, da prilikom
rada očekuju kritiku i da nauče da je prihvataju

24. Motoričke greške u sportu i njihovo ispravljanje
 Prema uzrocima pojavljivanja, motoričke greške se mogu podjeliti na pet glavnih

grupa, od kojih svaka obuhvata nekoliko podgrupa
 GREŠKE USLJED MOTORIČKE INSUFICIJENCIJE SU:
-usljed insuficijencije razvoja fizičkih osobina: snage, brzine, fleksibilnosti, izdržljivosti...
-usljed insuficijencije koordinacije, nesposobnost za lako savlađivanje teškoća
kombinovanja u datom pokretu i mišićnih napora...
-uslovljene specifičnostima građe tijela datog sportiste...
-koje se pojavljuju zbog oskudnosti navike
 GREŠKE USLJED GREŠAKA U OBUCI:
-rezultiraju usljed obuke nepravilnom tehnikom izvođenja pokreta...
-usljed defekata i promašaja metodike obuke...
-prouzrokovane neželjenim prenošenjem ranije stečene navike...
-koje su se potkrale i postale čvrsto stečene navike usljed nezadovoljavajuće kontrole
nad izvođenjem određenog pokreta

 PSIHOGENE GREŠKE SAČINJAVAJU:
-usljed nedovoljne samokontrole izvođenja vježbe..
-usljed specifičnosti psiholoških uslova izvođenja pokreta (jak spoljašnji nadražaj,
specifičnosti u ponašanju trenera itd...)
-prouzrokovane spostvenom nepouzdanošću ili nepovjerenjem u partnera,
strahom od neuspjeha u izvođenju pokreta ili akcije...
-usljed emocionalne napregnutosti ili psihičkog zamora
 GREŠKE USLJED NEOBIČNIH USLOVA:
-usljed neobičnih uslova motoričke aktivnosti (slaba osvjetljenost, zagušljivost,
itd...),
-prouzrokovane “neugodnim” protivnikom ili neočekivanim karakteristikama
partnera ili protivnika,
-prouzokovane karakteristikama propozicija sportske aktivnosti (nezgodno vrijeme
takmičenja, kratko vrijeme zagrijavanja, dugi intervali između nastupa itd...).

 SLUČAJNE GREŠKE:
-koje nisu prouzrokovali spoljni faktori, tj spontane greške,
-prouzrokovali slučajni spoljni faktori,
-prouzrokovane poklapanjem spoljnih i unutrašnjih faktora, koje odvojeno ne
bi prouzrokovale grešku,
-neobjašnjive greške
 Uspijeh ispravljanja greške zavisi od saznanja uzroka greške,

pravovremenog početka mjera za ispravljanje i od toga da li sportista želi da
mjenja dotadašnju tehniku kretanja...
 Daleko je veći problem ispravljanja greške već ukorjenjene kod izvođenja
sportske tehnike...
 Primjenom mjera za ispravljanje gubi se vrijeme u treningu koje bi se moglo
iskoristiti za poboljšanje rezultata...

25. Taktičke pripreme mladih sportista
 Podrazumjeva razvijanje sposobnosti sportiste da znaju upravljati parcijalnim

efektima takmičenja, u cilju postizanja sportskog rezultata...
 Putem taktičke pripreme potrebno je da sportista usvoji određena znanja, koja su
vezana za proces takmičenja, kako bi u toku takmičenja mogao efikasnije
upravljati i regulisati svoje postupke
 Taktika zauzima položaj između tehnike sportskih pokreta i strategije sportske
borbe...
 Hijerarhiju motoričkih ispoljavanja sportske tehnike sačinjavaju taktička varijanta,
taktička kombinacija i taktički potez...
 Najjednostaviji je taktički potez-pojedinačni motorički akt...
 Analogno sportskoj tehnici, skup taktičkih poteza, kombinacija ili varijanti kojima
vlada sportista ili ekipa naziva se obim taktike....
 U pripremi sportista, a naročito u taktičkoj pripremi, uvijek je prisutna relacija
“slobode” i “obaveze”...
 Ekstremi ne mogu dovesti do potpunog uspjeha u sportu...

 Ekstremno dozvoljavanje slobode dovodi do anarhije, a ekstremni zahtjevi
na obavezi dovode do šabloniziranja treninga i takmičenja...
 Svaka sportska igra pripada teoriji vjerovatnoće...
 Taktika svake igre podliježe pojmovima:
-potencijalne vrijednosti,
-vremenske vrijednosti,
-položajne vrijednosti
 1932 godine Neuman je formulisao model konfliktinih situacija:
-postoje događaji koji se mogu predvidjeti i koji se mogu spriječiti,
-postoje događaji koji se mogu predvidjeti ali se ne mogu spriječiti,
-postoje događaji koji se ne mogu predvidjeti, pa se zato ne mogu spriječiti...
 Drugim riječima svaki igrač ima svoje potencijalne vrijednosti, koje se
ogledaju u tjelesnim i psihičkim sposobnostima, uključujući i tehnička znanja

 Svaki igrač ima i funkcionalne vrijednosti, koja se ogleda u
sposobnostima odlaganja umora...
 Na kraju svaki igrač ima svoje mjesto u timu...
 U sportskoj igri sportista mora stalno i dosljedno u mislima da
unaprijed predviđa situacije igre i njene moguće promjene

26. Pojam i zakonitosti koje se moraju poštovati u
sportskom treningu djece i omladine
 Riječ trening u jezičkom smislu može se različito tumačiti....
 Dietrich Harre, definiše treniranje tako da pod treningom u najširem
smislu označava svako organizovano učenje usmjereno na brzo
povećanje fizičkih, psihičkih i tehničko-taktičkih sposobnosti čovjeka....
 Dr L.P. Metvejev-treniranje je takav proces tjelesnog razvoja koji u
odgovarajućem sportu razvija i sinhronizuje sve sposobnosti sportiste...
 Da bi se trenažni proces koji se po pravilu provodi kroz duži period
ostvario po svim zakonitostima, potrebno je obratiti pažnju na sledeće:
-odrediti strategiju razvoja,
-osmisliti tehnologiju programiranja i upravljanja treningom,
-redovito sprovoditi kontrolu trenažnih uticaja.
 Treniranje je transformacioni proces bez obzira da li je u pitanju jedan ili
više specifičnih uticaja koji se odvijaju u određenom vremenskom
intervalu...

 Proces se odvija sve dotle dok postoji djelovanje određenog
uticaja ili niza postupaka..
 Trening se posmatra kao transformacija ličnosti sportiste iz

inicijalnog u finalno stanje uz pomoć trenažnog procesa....

27. Trenažna sredstva, metode i opterećenja u
sportskom treningu djece i omladine
 Treniranje se odvija u nizu određenih “koraka” koji su funkcionalno povezani kroz čitav
proces treniranja...
 Korake nazivamo takođe i treninzi, i imaju tri važna pitanja:
-šta trenirati,
-kako trenirati,
-koliko trenirati
ŠTA TRENIRATI-SADRŽAJ TRENINGA
 Trening predstavlja određenu aktivnost koja je usmjerena na postizanje željenog

stanja...
 Izbor aktivnosti je ovisan, od jednačine specifikacije faktora koji utiču na uspijeh u
dotičnom sportu...
 Te odabrane aktivnosti moraju u najvećoj mogućoj mjeri imati najviši koeficijent
transformacije...

 Aktivnosti se međusobno razlikuju....
 Različite aktivnosti u okviru izabranog sporta imaju različite tramsformacijske
vrijednosti...
 Moramo birati one aktivnosti koje imaju najveći koeficijent transformacije jer u
tom slučaju imaju odgovarajuću strukturu koju podrazumjeva konačno stanje...
 Fizičke aktivnosti, od jednostavnih do složenih, primjenjuju se kao trenažna
sredstva
KAKO TRENIRATI-METODE TRENIRANJA
 Metode treniranja su ustvari način, postupak, put kojim će se preko trenažnih

sredstava ostvariti cilj....
 Metode se djele na:
-s kojima želimo razvijati neke dimenzije,
-u kojima je osnovni problem informacijska komponenta, tj dobijanje određene
količine informacija.
 Pri izboru metoda neophodno je zapamtiti sledeće:
-isti pokret se razlikuje od pojedinca do pojedinca, ne samo zbog očiglednih
razlika u antropometrijskim karakteristikama, nego takođe i zbog
funkcionalnih sposobnosti sportiste...
 Osnovno je ipak da svaku metodu učenja moramo prilagoditi učesniku
koga vježbamo...
 Proces učenja temelji se na realnim sposobnostima sportiste, a ne na
apsolutnom značenju vježbi....
 Metode treninga možemo svrstati u tri velike grupe:
-metode obuke (cilj je obučavanje sportiste),
-metode opterećenja (cilj je razvijanje ili održavanje sposobnosti sportiste),
-metode informacija (cilj je informisanje sportiste).
 Metode obuke u sportskom treningu su načini i postupci koji se
primjenjuju sa ciljem usavršavanja i usvajanja vještine kretanja...

 To su:
-sintetička metoda,
-analitička metoda,
-kompleksna metoda.
 Metode optrećenja se koriste u treningu da ostvare trenažni uticaj, koji
zavisi od veličine opterećenja...
 Sve metode opterećenja se dijele na tri grupe: kontinuirane, intervalne i
takmičarske...
 Metode informacije, svaka vježba, takmičenje, svaki trening i svaki njegov
dio, mikrociklus, makrociklus, u pravilu započinju i završavaju se sa
informacijom...
 Sve metode informacija možemo podijeliti na: osnovne i pomoćne...
 Osnovne metode informisanja su: živa riječ, demonstracija i posmatranje...

 Pomoćne metode informacije su: tehnička sredstva, zvuk pri kretanju,
orijentiri i gestovi (mimika)...
KOLIKO TRENIRATI-OPTEREĆENJE TRENIRANJA
 Treći značaj treninga je opterećenje treninga ili pitanje koliko trenirati...

 Pod tim se podrazumjeva komponenta obima i intenziteta...
 Obim opterećenja je ukupno vrijeme rada, ukupna količina rada (minute,
sati, metri, kilometri, kilogrami, tone i sl.)....
 Intenzitet opterećenja je stepen uloženog rada, a izražava se
parametrima: frekvencija ponavljanja u jedinici vremena, količina rada u
jedinici vremena, jačina rada, brzina pokreta itd...

 S obzirom na usmjerenost fiziološkog djelovanja, trenažna opterećenja se
mogu podjeliti:
 opterećenja sa aerobnim djelovanjem (karakteriše nizak intenzitet i veliki
obim , frekvencija srca od 130 do 150 otk/min, osnovni cilj razvoj aerobnih
potencijala i maksimalne potrošnje kiseonika),
 opterećenja sa aerobno-anaerobnim djelovanjem (frenkvencija srčanog
mišića od 150 do 180 otk/min, utiče na podizanje nivoa aerobno-anaerobnog
praga i na razvoj maksimalne potrošnje kiseonika),
opterećenja sa anaerobno-glikolitičkim djelovanjem (rad većim brzinama,
frekvencija srčanog mišića više od 180 otk/min, podstiče se tolerancija
organizma na negativne uticaje laktata, u okviru ovog rada se primjenjuje
metoda ponavljajućih opterećenja, prenaglašen rad smanjuje aerobne
potencijale),
-opterećenja sa anerobno-fosfagenim djelovanjem (rad velike snage i brzine,
traje do 10 sek, nije praćeno pojavom mliječne kiseline, oporavak duplo duži od
trajanja samog rada, frekvencija srčanog mišića do 190 otk/min).

28. Energetska i informatička komponenta sportskog
treninga djece i omladine
 Obim rada se sastoji od dvije komponente, iz energetske i informatičke...
 Obje komponente su zavisne jedna od druge i ne možemo ih mjenjati neovisno jednu od
druge..
 Energetska komponenta obima je grupa sledeća tri elementa:
-sile, koja se ravija u toku neke aktivnosti (ista fizička sila prouzrokuje različito djelovanje na
pojedince, zato se mora razlikovati objektivna mjera aktivnosti od objektivne mjere sile)...
-trajanje aktivnosti,
-brzina izvođenja te aktivnosti.
 Strukturno-informacijske komponente obima treniranja čine sledeće tri
komponente:
-prosječna količina emitovanih informacija,
-dio energije koji se više ne može pretvoriti u rad,
-vrijeme trajanja informacija.
 Svaka od ove dvije komponente proizvodi različite rezultate...
 Razlike u treninzima gdje preovladava velika brzina i snaga od treninga gdje preovladava
mala snaga i brzina....

29. Periodizacija sportskog treninga djece i omladine
 Sportski trening koji se provodi sa djecom i omladinom je integralni dio

višegodišnjeg procesa treninga i mora da se realizuje u skladu sa tim principima...
 Neophodno je za svakog ko je uključen u dječiji sport primjeniti principe
periodizacije....
 Unutar svestrane faze treba postepeno upoznavati sportiste sa specifičnim
treningom određenog sporta (inicijacija)...
 Osnovna svrha svestrane faze je izgradnja baze na osnovu koje će sportista
efikasno razviti motoričke sposobnosti, što će rezultirati laganim prelaskom na
specijaliziranu fazu...
 Moramo biti svjesni jedne zakonitosti koja kaže da tempo razvoja specifičnih
motoričkih osobina ima značaj za prognoziranje razvoja sportista samo u slučaju
kada je njihov početni nivo dovoljno visok....
 Ako je njihov početni nivo nizak, onda čak i visok tempo njihovog daljeg razvoja
neće omogućiti postizanje odgovarajućeg nivoa sportskih rezultata u narednim
uzrasnim kategorijama....

 Unutar specijalizovane faze postoje dva nivoa, specijalizacija i vrhunski
kvalitet...
 Matvejev ističe da sistem trenažnih opterećenja mladih sportista obuhvata
opšte principe njihovog građenja, usvojene u sportskom treningu, a
naročito takve kao što su postepenost, talasasta dinamika opterećenja....
 Zbog specifičnosti mladalačkog sporta primjena opštih principa u
normiranju trenažnih i takmičarskih opterećenja ima svoje karakteristične
odlike...
 Vodeći princip predviđa da opterećenja treba da bude adekvatna
uzrasnim odlikama mladih sportista i da su orijentisana na nivo
karakterističan za vrhunsko sportsko majstorstvo...
 Utvrđeno je da se pripremljenost mladog sportiste progresivno povećava
samo u slučaju kada trenažni uticaj sasvim odgovara funkcionalnim
mogućnostima njegovog organizma....

 Kada procjenjujemo opterećenje treninga bitno je napraviti razliku između
obima i intenziteta...
 Adekvatan balans između obima i intenziteta u godišnjem ciklusu rada
važan je elemenat treniranja sportista uzrasta 15-19 godina, a manje
važan za sportiste uzrasta 13-14 godina...
 Treneri koji rade sa populacijom do 14 godina u principu treba da vode
brigu o obimu, a ne o intenzitetu, tražeći adekvatan balans između obima
i odmora, najvažnije da treniraju sa odgovarajućom mjerom...
 Treneri koji rade sa uzrastom 15-19 godina moraju biti svjesni ravnoteže
između obima i intenziteta...
 Po mišljenju mnogih autora, u mlađem školskom uzrastu (7-11 godina)
uočava se faza razvoja sportske radne sposobnosti, jasno se formira
sportski profil djeteta...
 Svakodnevno sportsko vježbanje raznovrsne usmjerenosti u tom uzrastu
pokazuje pozitivan uticaj na fizički razvoj mladih sportista....

30. Objasniti pretjerane zahtjeve, simptome i
terapeutske mjere za prevazilaženje problema
 Kada cjelokupno opterećenje sportiste treningom utiče i
onemogućava njegovo bavljenje profesijom, studijama i
školom, i kada ono ometa njegove sportske rezultate,
govorimo o pretjeranim zahtjevima...
 Usljed pretjeranih zahtjeva nastupaju značajne promjene u
djelovanju centralnog nervnog sistema, koje dovode do
pretjeranog uzrujavanja i smetnji...
 Razlikuje se bazedovno (pretjerani procesi uzrujavanja) i
adisonoidno (stanje pretreniranosti)...

31. Objasniti organizacione oblike rada na sportskom
treningu omladine
 Trening kao zasebna cjelina može se posmatrati iz različitih uglova...

 Jedan od njih je način organizovanja samog trenažnog uticaja...
 S obzirom na to razlikuje se:
-frontalni način rada,
-grupni način rada,
-individualni način rada.
 Frontalni način rada:

-sportisti svoje programske zadatke ostvaruju istim trenažnim sredstvima, metodama
i opterećenjem...
-aktivnosti se izvode istovremeno, najviše se primjenjuje u uvodno-pripremnom
dijelu treninga, ali i u završnom...
-kod mlađih uzrasnih kategorija ovaj način rada se primjenjuje kod obučavanja
tehničkih elemenata...

 Grupni način rada:
-karakteriše diferencijacija prema ujednačenosti nekog od kriterijuma sposobnosti...
-primjenjuje se u glavnom dijelu treninga...
-cilj je da primjenjeni trenažni uticaji budu što više usklađeni sa adaptacionim
sposobnostima sportista u grupi...
 Individualni način rada:

-primjenjuje se više u individualnim sportovima, a i u slučajevima kada se uoče slabosti
kod nekih sportista...
-u novije vrijeme se koristi u kondicionim pripremama sportista...
-u okviru oblika rada samo vježbanje se može provoditi kroz nekoliko metodičko-
organizacionih formi rada:
1. Poligon,
2. Kružni trening,
3. Stanični rad.

 Poligon je skup jednostavnih metodičkih radnji u kojima se pauza pravi
nakon završene posljednje aktivnosti...
 Cilj je što brže savladati sve prepreke, na taj način se razvija
koordinacija...
 Kružni trening karakteriše niz različitih motoričkih zadataka (svaki novi
zadatak karakteriše uključivanje druge mišićne grupe u odnosu na
predhodni) koji se izvode bez pauze između svakog zadatka...
 Pauza slijedi nakon svih realizacija motoričkih zadataka i na taj način

trenira se izdržljivost....
 Stanični rad podrazumjeva niz različitih motoričkih zadataka, s tim što je
pauza nakon svake stanice, u ovom slučaju treniramo brzinsko-snažne
kvalitete...

32. Biohemijski procesi u periodu oporavka
 Biohemijske promjene nastale u mišićima i drugim organima za vrijeme

vršenja rada postepeno isčezavaju u periodu odmora...
 Negomilavanje proizvoda metabolizma tokom rada i pojačanje
hormonalne aktivnosti stimulišu oksidativne procese u tkivima u periodu
odmora...
 Izdvajaju se dva tipa procesa oporavka: brzi i odloženi....
 Brz oporavak se vrši od 0.5 do 1.5 sat odmora poslije rada...
 Odnosi se na uklanjanje nagomilanih proizvoda anaerobnog razlaganja
za vrijeme rada i otplatu nastalog O2 duga...
 Odloženi oporavak traje više sati odmora poslije rada...
 Obnavljaju se narušene jonske i endokrine ravnoteže za vrijeme rada...
 Kod određenih mjera oporavka mora se imati u vidu da su sportska
opterećenja po obimu i intenzitetu potpuno različita....

 Iz toga je moguće da se angažuju i iscrpljuju različiti sistemi koji daju
energiju...
 P. Milošević je faktore zamora pouzdano registrovao kao: hipertermija,
dehidracija, demineralizacija, iscrpljenje energetskih nivoa, porast pH,
dislokacija K i Ca, iscrpljenje depoa neuro-transmitera....
 Najbolje je proučen uticaj hipertermije na pojavu zamora kod sportista pri
povećanju temeperature mišića iznad 39 stepeni C...
 Povećanje temperature zaustavlja i parališe enzimsku aktivnost u
mitohondrijama i gasi “peć za stvaranje energije”...
 Nakon ovoga dosta sportista se nikada nije oporavilo...
 Radi se, možda, o trajnim molekularnim oštećenjima na nivou
mitohondrija....

 Dehidracija izaziva i nekoliko patofizioloških mehanizama, koji mogu biti
uključeni u proces oštećenja organa i tkiva prilikom akutnog naprezanja....
 Najbitniji su: povećanje viskoznosti krvi, smanjenje ukupnog volumena
cirkulišuće tečnosti u organizmu što može dovesti do iscrpljenja srčanog
mišića...
 Porast pH prouzrokovan pojavom velikih količina mliječne kiseline, takođe
je jedan od faktora za prekidanje energetske sinteze i odvijanja rada pod
istim intenzitetom...
 Dislokacija jona K iz ćelije u međućelijski prostor dovodi do nemogućnosti
odvijanja normalnog membranskog potencijala jer se koncentracioni
gradijenti između jona K i Na gube...

 Dislokacija jona Ca, kao elementa koji reguliše prolazak jona Na i K kroz
membranske pore, narušava se elektrolitski gradijent koji je preduslov za
nastajanje membranskog potencijala i akcijskog potencijala....
 Neuro-transmiteri (acetilholin) imaju određen nivo i tempo stvaranja...
 Smanjenjem koncentracije dolazi do nemogućnosti prenošenja
električnog impulsa preko neuromuskularne sinapse sa nerva na mišić....

33. Trenažna sredstva oporavka
 U trenažna sredstva oporavka spada pravilan odnos odmora i opterećenja...ne

samo u jednom treningu, nego i u okviru mezociklusa, mikrociklusa...
 Ključ pravilnog kreiranja trenažnog procesa leži u fenomenu koji se javlja u
završnoj fazi oporavka, koji podrazumjeva porast nivoa nekih materija...
 Taj fenomen se naziva superkompenzacija...
 Intervali odmora treba da budu takvi da svaki sledeći trening ili utakmica
započnu u fazi superkompenzacije....
 Ovim će se nivo fizičkih sposobnosti postepeno uvećavati....
 Dužina faze superkompenzacije zavisi od trajanja vršenja rada i izazvanih
biohemijskih promjena u organizmu...
 U zavisnosti od karaktera predhodnog fizičkog opterećenja (aerobno,
anaerobno i kombinovano) mjenjaće se i dužina perioda oporavka i nastupanja
faze superkompenzacije...
 Faza superkompenzacije poslije maksimalnog opterećenja brzinskog karaktera
nastupa kroz 36-48 časova...

 Poslije sprovođenja maksimlanog obima trenažnog opterećenja aerobnog
karaktera, restitucija polaznog nivoa nastaje za tri dana...
 Superkompenzacija poslije maksimalnog opterećenja anaerobnog
karaktera nastaje tek pri kraju trećeg dana...
 Opadanje jednih funkcija za ispoljavanje jednog određenog svojstva ne
limitira radnu sposobnost sportiste ukoliko izvodi vježbe druge
usmjerenosti....
 Smanjenje sposobnosti za rad anaerobnog karaktera, koji se obnavlja
poslije 24 do 48 časova, nivo radne sposobnosti za aerobni režim rada
snižava se u znatnoj mjeri, a od 24 časa od završenog treninga dostiže
početnu aktivnost...
 Kada se maksimalno iscrpljuje aerobna sposobnost, izaziva znatno manje
uticaje na nivo brzinskih i anaerobnih mogućnosti...
 Aerobne mogućnosti se obnavljaju do granice od 72 časa, a brzinske i
anaerobne od 12 do 24 časa....

 Period oporavka poslije treninga sa velikim opterećenjem dva puta i više je
kraći nego poslije treninga maksimalnog opterećenja i praktično ne prelazi
48 časova...
 Proces oporavka poslije srednjeg opterećenja završava poslije 10-12
časova...
 Poslije malih opterećenja od nekoliko minuta do par sati...
 Prilikom treninga dva puta dnevno, jedan trening treba da bude osnovni, a
drugi dopunski...
 Za vrijeme osnovnog treninga sportista obavlja veliki obim rada, a za
vrijeme dopunskog obim rada i opterećenja su manji...
 U odnosu na dužinu intervala odmora moguće su tri manifestacije efekata
treninga:
-ako se sledeće opterećenje daje u fazi superkompenzacije (optimalni
intervali odmora) doći će do povećanja radne sposobnosti...

ako se sledeće opterećenje daje kada su se tragovi
predhodnog treninga izgubili (predugi intervali odmora) radna
sposobnost ostaje na istom nivou...
-ako se sledeće opterećenje daje u fazi nedovršenog oporavka

(prekratki intervali odmora) doći će do smanjenja radne
sposobnosti, a to je siguran put u pretreniranost....

SAN
 je jedan od načina oporavka u trenažnom procesu sportista, naročito mladih...
 Ima dva osnovna fiziološka učinka:
-na nervni sistem,
-na druge strukture i sisteme u tijelu.
 Utvrđeno je da nedostatak sna statistički značajno utiče na funkcije nervnog
sistema, koja se odnosi na aktivnost u duševnom životu i ponašanju...
 Nedovoljna količina sna, a pogotovo izražena fizička aktivnost u takvom stanju,
povećavaju afinitet simpatikusa, povećavaju tonus mišića...
 Nasuprot tome u snu:
-smanjuje se arterijski pritisak,
-smanjuje se frekvencija srčanog mišića,
-kožne žile se šire,
-mišići su relaksirani,
-ukupni intenzitet bazalnog metabolizma je na 10-20%.

 Oporavak u snu je najbrži, najkompleksniji i efekti traju duže od ostalih
sredstava za oporavak...
 Uz to je prirodan, ne šteti zdravlju i mladih sportista...
 Za organizaciju sna, po Bujesu, važne su još neke činjenice:
-uobičajno trajanje spavanje od 6 do 8 sati je više rezultat navike nego
nužna organska potreba,
-znanje da ćemo kratko spavati djeluje redovito povoljno na stepen
oporavka,
-kod većine ljudi skraćivanje večernjih časova spavanja djeluje manje
štetno, nego skraćivanje sna ranijim buđenjem,
-potrebno je barem pola sata prije spavanja prekinuti sa radom,
-po mogućnosti ići na spavanje u isto doba i ustajati u isto vrijeme.

34. Psihološka sredstva oporavka
 Za održavanje nivoa radne sposobnosti sportista veliku važnost

predstavlja psihološki prostor...
 Sniženje nervno-psihičke napregnutosti i psihičkog zamora u periodu
napornog treninga, stvara osnovu za brži tok oporavka fizioloških sistema
i radne sposobnosti...
 U ova sredstva ubrajaju se psihofizičke i psihoterapijske metode:
-sugestija i autosugestija,
-psihoregulacioni i autogeni trening,
-aktivirajuća terapija,
-metode mišićne relaksacije,
-specijalne vježbe disanja,
-raznovrsne forme interesantnog odmora.

 Za uspješnu primjenu psiholoških sredstava oporavka neophodno je
poznavanje integralne ličnosti sportiste, njegove reakcije na situacije
naprezanja, kao i posljedica izazvanih predhodnim treningom....
 Psihološku iscrpljenost karakteriše gubitak interesovanja za trening...
 Dolazi do opadanja njegovih rezultata, pada morala pojedinca i ekipe...
 Stalno postizanje vrhunskih emotivnih stanja pred svaki susret najsigurniji
je put do psihološke iscrpljenosti...
 Dobra ideja je tokom sezonskih mikrociklusa sa mladim igračima,
posebno onim mlađim od 14 godina, planirati periode odmora koji
uključuju pauze od sportskih aktivnosti...
 Bitno je da igrači u ovom uzrastu rasporede svoj vrijeme između sportske
aktivnosti i ostalih fizičkih, rekreacionih i intelektualnih sposobnosti...

35. Medicinska sredstva oporavka
 Pod ovim sredstvima podrazumjevamo:

-racionalnu ishranu, u cilju nadoknade energetskih rashoda poslije opterećenja,
-korišćenje dopunskih faktora u ishrani putem uzimanja prirodnih preparata,
-sredstva fizioterapije, masaže, podvodne masaže, saune....
 FIZIOLOŠKI STIMULATORI
-postupci kojim izazivamo nove vegetativne reflekse dinamogenog karaktera i
poboljšavamo funkcionalno stanje organizma...
-spadaju:
1. Pranje lica, vrata, ruku hladnom ili toplom vodom,
2. Kratkotrajna lagana gimnastika,
3. Intenzivna tjelesna aktivnost,
4. Kratka hiperventilacija pluća,
5. Uzimanje kiseonika pomoću aparata,
6. Masaža pojedinih mišićnih grupa.

 FIZIOTERAPEUTSKA SREDSTVA
-značajnu ulogu u ubrzanju procesa oporavka...
-povećavaju otpornost organizma prema neugoenim uticajima okoline...
-u cilju ubrzanja opravka potrebno je poznavati opšte fiziološke postavke....
-istovremeno se može primjenjivati samo jedan vid masaže, jedan vid
hidroprocedure, jedan vid elektrozračenja...
-masaža može biti ručna i vibraciona...
-ručna masaža se koristi u preventivne svrhe u cilju oporavka, praktično u
svim sportovima i tretira kao podvrste aktivnog odmora...
-vibraciona masaža izvodi se specijalnim aparatima, vibratorima i
preporučuje se kao sredstvo za brbu protiv zamora, posebno pri lokalnom
umaranju i usporenom odmaranju...

 U hidroprocedure se ubrajaju podvodna masaža, tuš, škotski tuš, sauna, te
razne vrste kupki...
-podvodna masaža provodi se pomoću vodenog mlaza, različite temperature i
pritiska, usmjerenog na tijelo sportiste pod vodom...
-škotski tuš se sastoji od dva obična tuša: kroz jedan protiče vruća voda, a kroz
drugi hladna...
-racionalno korištenje saune utiče na ubrzanje procesa oporavka i na povišenje
nivoa radne sposobnosti organizma poslije psihofizičkih zamora...
- kontrasna kupka dvije kade ili dva bazena, od kojih je u jednom temperatura
vode 38-42 stepena C, a u drugom 10-24, sportista se u početku kupa 2-3 min
u toploj, zatim 1-1,5 min u hladnoj...
-vibracijske kupke kompleksno djelovanje opšte kupke i vibracionog vodenog
vala, usmjerenog na određeni dio tijela...
-biserna kupka gazirana kupka koja se sastoji u tome što se na dno kade , do
vrha napunjene vodom , stave drvene rešetke iznad metalnih cijevi sa
rupicama kroz koji se pušta kiseonik...

natrijum-hloridna kupka je veoma rasprostranjeno sredstvo za oporavak, sa
upotrebom mineralne vode...
-borova kupka ova kupka ima specifično djelovanje, razdražuje periferne krajeve
kožnih receptora i analizatora, a zatim i aromatično djelovanje borovine
složenim reflektornim putem na CNS…
-elektrostimulacija poboljšava krvotok i razmjenu materija u mišićima, pridonosi
porastu mišićne mase...
barokomora se primjenjuje za aktivnu hipertermiju...
-korištenje disajnih smjesa i uticaja jonizacije...
-aplikacija klimatskih faktora, ubrzanje procesa oporavka tokom pojedinih etapa
godišnjeg ciklusa priprema sportista u znatnoj mjeri poboljšavaju odgovarajući
klimatski faktori...
-planinska klima utiče na organizam sniženim atmosferskim pritiskom i sniženim
parcijalnim pritiskom kiseonika, povećanom sunčevom radijacijom, visokom
jonizacijom vazduha...
primorska klima karakteriše je malo dnevno temperaturno odstupanje i drugi
ugodni meterološki i klimatski faktori...
36. Lična higijena sportiste
 Podrazumjeva održavanje lične higijene koja je u sportu, zbog velike i

česte sportske sktivnosti, izrazito značajna...
 Za vrijeme treninga sportista se znoji, te je koža izložena nepovoljnim
faktorima i mehaničkim nadražajima na pojedinim mjestima...
 Sportisti obično znaju da se poslije treninga trebaju istuširati, ali ih malo
zna da se i prije treninga trebaju istuširati...
 Osnovna greška je upotreba alkalnih sapuna koji isušuju kožu...
 Nepravilno je ako se koža ne osuši ručnikom jer isparavanje vlage sa
površine tijela rashlađuje kožu i smanjuje snabdjevanje krvlju...
 Za održavanje i funkciju kože treba koristiti neutralne sapune, ručnike koji
dobro upijaju vodu...
 Zadovoljavajući unos vitamina A, D, C, B-1 i PP faktora koji su značajni
za normalnu funkciju organizma i kože, poboljšava zaštitu kože od štetnih
faktora...

 Nije poželjno ni prekomjerno znojenje, jer kod sportista ometa rad...
 Znojenje dlanova omekšava kožu, omogućava razvoj mikroorganizama i
gljivica, a noge koje se znoje brže se hlade, što je nepovoljno kod zimskih
sportova...
 Znojenje se može smanjiti očvršćavanjem cijelog tijela i kože vazdušnim
kupanjem, održavanjem čistoće kože, korištenjem pamučnog rublja i
čarapa....
 Neophodno je da se znoj i prljavština koja se nataložila na koži, ukloni, jer
nečistoća zatvara pore na koži, a to otežava funkciju kože...
 Na taj način se vrši prevencija od mnogih oboljenja i zaraza...

 Pranje tijela nema samo djelovanje u smislu čišćenja, već ima značajan i
termički učinak...
 Poznato je da vlažno tijelo znatno gubi veće količine toplote nego suvo...
 Svako je pranje podražaj za termoregulacione procese...
 Pri pranju tijela ne treba koristiti pomoćna sredstva, spužve, četkice...
 Po završetku pranja kožu istrljati dobro peškirom što predstavlja i masažu
kože...
 Higijena nogu je takođe važna, jer većina sportova se igra u sportskim
patikama, pa su noge izložene obilnom znojenju i slaboj ventilaciji...
 Sve to pogoduje razvoju gljivičnih oboljenja...
 Savjetuju se naizmjenične kupke u toploj i hladnoj vodi, radi poboljšanja
cirkulacije...
 Nošenju suvih, čistih, pamučnih čarapa...
 Mladima treba savjetovati da van treninga ne nose patike....

37. Higijena sportske opreme
 Funkcija oblačenja je da se održi ravnoteža temperature u tijelu i uspori

prelazak topline sa tijela na spoljni faktor...
 Ovo je posebno važno kad se zna da u pojedinim sportovima od oblačenja
zavisi sam rezultat u sportu...
 Svaki sport u okviru pravila na neki način definiše sportsku garderobu na
samom takmičenju...
 Na žalost proizvođači prateći modne trendove ne vode računa o vrsti
materijala, pa često vidimo sportsku opremu izrađenu od sintetičkih vlakana,
koja ne odgovaraju uslovima rada na treningu i takmičenju...
 Što se tiče kroja sportske opreme treba naročito voditi računa o tome da ne
bude preuska, jer pored toga što donekle ometa cirkulaciju, onemogućava
pokrete koji su potrebni u skoro svakom sportu...
 Kroj treba da zavisi od funkcije koju odjeća vrši...
 Sportska odjeća treba prvenstveno da se prilagodi vrsti sporta...

 Mora biti adekvatna u odnosu na temperaturu, treba odgovarati
klimatskim uslovima, treba da bude laka da ne ometa sportistu u
izvođenju pokreta i kretanja...
 Sportska odjeća se nikada ne pozajmljuje, naročito je zabranjeno
razmjenjivati ručnike, donji veš i čarape...
 Sportska obuća treba da obezbjedi zaštitu od povreda i mehaničku zaštitu
nogu...
 Treba da odgovara vrsti sporta, ne smije da bude tjesna ni suviše velika...
 Najčešći problemi koji se javljaju radi neadekvatne sportske obuće su:
-gljivice koje su veoma zarazna kožna bolest, treba pažljivo osušiti stopala,
i posuti ih svakodnevno antispetičkim puderom...
- primarni uzroci plikova su patike i čarape koje nisu prave veličine...
-žulj je tvrd, zadebljali dio kože, koji se formira kad god postoji trenje i
pritisak...

38. Higijena sportskih objekata i rekvizita
 SPORTSKI OBJEKTI moraju biti izgrađeni tako da postoji mogućnost

potpune fizičke razdvojenosti publike i igrača....
 Dio za takmičenje treba da posjeduje sledeće prostorije: garderobe,
kupatila, sanitarne čvorove, medicinske i fizioterapeutske kabine,
zatvorene prostorije za vježbanje...
 dvoranama se mora obezbjediti mikroklima..
 Osvjetljenje treba da bude prirodno i vještačko...
 Sportski objekat bi morao biti izgrađen na području koje je zaštićeno od
atmosferskih onečišćenja i buke...

 SPORTSKI REKVIZITI se prljaju prilikom upotrebe...
 Na površinama rekvizita se sakupljaju organski ostatci (znoj, masnoća,
epiteli), koji predstavljaju podlogu za razvoj bakterija i gljivica...
 Kod drvenih dijelova rekvizita oštećene ivice mogu izazvati mikroozlijede
kože...
 Za sprečavanje infekcija kože i infekcija koje se mogu prenijeti preko
ruku, potrebno je da se rekviziti čiste, peru i povremeno dezinfikuju...
 Posebno treba obratiti pažnju na strunjače, gimnastičke sprave, golove,
lopte i sl....

39. Uticaj pušenja, alkohola i narkotika na fizički
napor
 U užem smislu pod štetnim životnim navikama obično podrazumjevamo uživanje
alkohola, narkotika i pušenje...
 Mladi sportisti bi trebali da znaju (a treneri da im to neprekidno ponavljaju) da
sportsko-fiziološki mehanizmi najbolje funkcionišu onda kada navedenih štetnih
navika nema...
 Bitno je istaknuti da pušenje kod djece i predpubertetskom i pubertetskom dobu ima
mnogo više negativnih efekata na organizam nego što je to slučaj kod zrelih osoba...
 Pušenje djeluje lokalno (dim) zbog nadražaja sluznice disajnog trakata i centralno
(nikotin) na razne regulacione mehanizme organizma...
 Pušenje snižava toleranciju na fizički napor i aerobni radni kapacitet..
 Povećava frekvenciju srca i arterijski krvni pritisak, kako u miru tako i u uslovima
fizičkog napora...
 Nikotin smanjuje dopremanje kiseonika srčanom mišiću zbog istovremenog
vezivanja jednog dijela hemoglobina i smanjenja kiseoničnog transportnog kapaciteta
krvi...

 Krajnji efekti pušenja sastoje se u smanjenju aerobnog radnog kapaciteta
sportiste i mogućnosti hipoksičnog opterećenja miokarda..
 Nikotin podiže krvni pritisak i sužava pore na koži, shodno tome opada
temperatura kože...
 Ovo dejstvo se suprostavlja regulacionim mehanizmima vrhunskih
zahtjeva, tako da je njihova štetnost po sportiste mnogostruka...
 Negativno djelovanje alkohola utiče na čitav organizam, uglavnom preko
poremećaja raznih svrsihodnih regulacija fizioloških funkcija organizma...
 Akutni negativni efekti se sastoje u manjem ili većem stepenu
disregulacije funkcije srca i perifernih krvnih sudova...
 Hronični uticaj alkohola na srce mogu se sumirati kao kardiomiopatske
promjene...
 Najkarakterističniji efekti alkohola ispoljavaju se na centralnom nervnom
sistemu...

 To su: smanjenje oštrine vida već pri niskim koncentaracijama etanola u krvi,
produženje vremena reakcije, poremećaj koordinacije skeletne muskulature,
euforija...
 Moderno doba industrijalizacije i kompjuterizacije donijelo je i veliku pošast, sve
više raširenu među mladima, to je narkomanija...
 Svrha uzimanja narkotičkih sredstava je otklanjanje umora, odnosno potpuna
mobilizacija svih potencijala...
 Suočen sa stvarnošću, MOK odlučuje da ne dozvoli primjenu narkotika u sportu...
 Prema definiciji doping sredstava u zabranjene klase supstanci razdvajaju se
stimulansi i narkotici, međutim, i jedni i drugi su narkotička sredstva...
 Stimulansi imaju dejstvo povećanja fizičke i psihičke aktivnosti iznad fizioločkog
nivoa...
 Mobilišu potencijale tako da utiču na koru velikog mozga, stimulišu odgovarajuće
centre, rad srčanog mišića i lagano povećavaju arterijski pritisak...
 Prevelike doze i konstantno uzimanje dovodi do nesanice, glavobolje, halucinacija,
prevelike razdražljivosti...
 Narkotici tipa morfijuma su snažni analgetici i prioritetno se koriste za
otklanjanje jakih bolova...
 Negativni efekti su mnogobrojni, respiratorni zastoj, veliki rizik od
ovisnosti itd...
 Smith i Loud kažu da u procesu razvijanja i osamostaljivanja, mladi mogu
da eksperimentišu sa supstancama kao što je duvan, alkohol i droge...

40. Ishrana mladih sportista
 Ne postoji važniji period u životu čovjeka, kada ishrana dolazi do više

izražaja, nego što je period djetinjstva i mladosti...
 To je period brzog rasta i razvoja, a takođe i period velike aktivnosti...
 Mladić sportista može potraživati dnevno 5000 cal, u poređenju sa 3000
cal dnevno njegovog prijatelja koji se ne bavi sportom...
 Poseban problem koji nameće dodatni pritisak na mlade, vrhunske
sportiste, jeste zahtjev da postignu nizak nivo tjelesne masti, posebno u
sportovima gdje se ekstremna mršavost visoko cijeni...
 Djeca i mladi koji se bave sportom imaju veće energetske zahtjeve tokom
perioda rasta, pa mogu imati poteškoća u zadovoljavanju tih potreba...
 Problem može da nastane usljed malih stomačnih kapaciteta, lošeg
apetita ili uzimanja hrane niske nutritivne vrijednosti...

 Nažalost većina mladih voli da jede “s nogu”, brzu hranu, i s tim obrocima
obezbjeđuje najveći dio energetskih potreba...
 Glavni uzrok “rasipanja” energiju u djece je nedostatak adekvatne
koordinacije između njihovih agonističkih i antagonističkih grupa mišića...
 Tokom djetinjstva i mladalaštva potrebno je veće unošenje proteina po
kilogramu težine nego što je to slučaj u ostalim fazama života...
 Unošenje 2.0 g proteina po kg tjelesne težine dnevno se preporučuje
djeci i mladima...
 Ako je obezbjeđen adekvatan ukupan dnevni unos energije, proteini bi
trebali da čine 12% od te ukupne energije....međutim...
 Mladi sportisti imaju problema prilikom unošenja ugljenih hidrata putem
hrane kako bi zadovoljili potrebe...potrebno je uključiti neke refinirane
ugljene hidrate, kao što je šećer...

 Mladi sportisti mogu osigurati adekvatne glikolinske rezerve jedući hranu
bogatu škrobom i smanjenjem treninga 24 do 48 sati prije takmičenja...
 Unošenje masti kod većine školske djece čini 35% njihovih energetski
potreba, mada treba da smanje unos na 30% njihovog ukupnog
energetskog unosa...
 Ne postoje podaci koji preporučuju djeci sportistima da konzumiraju više
od 30% masti u ukupnoj energiji...
 Analiza podataka o disanju (Martinez i Haymes, 1992) koncentracija
potencijala goriva koje potiče od masti i ugljenih hiodrata u krvi (Berg i
Keuk, 1988) i aktivnosti mišićnih enzima (Haralmabie, 1979) pokazali su
da tokom rada koji se odvija duže vrijeme, djeca koriste više masti i
manje ugljenih hidrata nego mladi u pubertetu i odrasli...
 Nedostatak vitamina će se negativno odraziti na rezultat...

 Iako se kod sportista ne preporučuje nekritičko korištenje vitaminskih
dodataka, ako se radi o nemogućnosti promjene ishrane, vitaminski dodaci
mogu se preporučiti određenim rizičnim grupama mladih sportista...
 Dva minerala, kalcijum i željezo posebno su važni za mlade sportiste...
 Kalcijum je potreban za formiranje kostiju i bitan je element za funkciju nerava
i muskulature, zgrušavanje krvi i hormonsku regulaciju...
 Nedostatak željeza, sa ili bez anemije, poznato je da ima poguban uticaj na
sportski rezultat...
 Žene sportisti imaju veći rizik od pojave deficita željeza u tijelu bog toga što ga
gube tokom menstrualnog ciklusa....
Hidratacija i termoregulacija
 Iako djeca imaju apsolutno manju površinu tijela u odnosu na odrasle osobe,
njihova površina tijela po jedinici mase je približno 36% veća....

 Zbog toga djeca prenos temperature u i van tijela, u poređenju sa
odrslima, posebno pri ekstremnim temperaturnim uslovima, doživljavaju
stresno...
 Stoga je od presudne važnosti posvetiti pažnju odgovarajućoj hidrataciji...
 Kako su djeca manje metabolički efikasna od odraslih, oni i proizvode
više toplote po kilogramu tjelesne mase...
 To predstavlja stresni udar na njihov sistem za termoregulaciju i vodi ka
lošoj termoregulaciji pri aktivnostima koje traju duže...
 Djeca se znoje 2.5 puta manje od odraslih osoba...
 Iako ovo nije od pomoći pri termoregulaciji, smanjeno znojenje čuva
tečnost i štiti djecu od dehidracije...

 Tokom treninga i takmičenja, hiperaktivna djeca možda ne uspiju unijeti
dovoljno tečnosti kako bi izbjegli dehidraciju, kombinovani svi ovi faktori
povećavaju rizik toplotnog udara kod djece...
 Važno je zapamtiti da se tokom dehidracije tjelesna temperatura kod

djece povećava znatno brže nego kod odraslih....
 Stoga je potrebno brzo reagovati u slučaju dehidracije djece sportista....

41. Prevencija povreda
 Većina sportskih povreda se rijetko sreće kod djece...

 95% sportskih povreda otpada na traume koje su posljedica masnica
mekih tkiva, istezanja mišića, istezanja ligamenata....
 Češće su povrede na časovima fizičkog vaspitanja i u igri nego u
organizovanom sportu...
 Smith i Loud kažu da predpuberstetska djeca imaju veću zglobnu i
mišićno-tetivnu fleksibilnost od odraslih....
 Savremene metode treninga i doziranja opterećenja posebno sa mlađim
uzrasnim kategorijama moraju da se prilagode osobenostima njihovog
biološkog razvoja...
 Pubertet je vrijeme brzog rasta , longitudinalni rast se obavlja kroz
zglobnu hrskavicu, epifizu i fizu...

 Rast kostiju često prevazilazi istezanje mišića i tetiva, čineći ove oblasti
posebno podložnim povredama...
 Mehanizam povređivanja je najčešći kod iznenadnih, jakih mišićnih
kontrakcija, koje često nastaju kada se iznenada naiđe na otpor...
 Više su zahvaćeni mišići koji prelaze preko više zglobova, nego oni koji
prelaze preko jednog zgloba...
 Na sreću povrede glave i vrata se relativno rijtko dešavaju među
predpubertetskom djecom koja se bave sportom...
 Ulaskom u specijalistički trening povećava se učestalost povređivanja u
sportu, što je posebno izraženo preopterećenjem predpubertetskih
sportista...
 Najbolja prevencija od povređivanja djece i mladih je kvalitetan, dobro
programiran trening...

Sport Mlađih Kategorija-Pitanja I Odgovori

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sport Mlađih Kategorija-Pitanja I Odgovori

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SPORT MLAĐIH UZRASNIH

 Rana školska dob, obuhvata godine starosti između 6 i 10.5 godina za

Here comes your footer  Page 2

 U psihosocijalnom smislu uočavaju se sledeći pokazatelji:

Here comes your footer  Page 3

 Adaptacija na fizičke napore kod djece u uzrastu od 8 do 10 godine je vrlo

Here comes your footer  Page 4

 Po svim faktorima najbitnije ekstrauterino razdoblje u životu čovjeka...

 Karakteristike ovog razdoblja su:

Here comes your footer  Page 5

Here comes your footer  Page 6

Here comes your footer  Page 7

-karakteristike emocionalnog i afektivnog ponašanja:

Here comes your footer  Page 8

-često se naziva i adolescencijom ili periodom potpune zrelosti....

-karakteristike ovog perioda su:

1.Veoma naglašena potreba za afirmacijom...

Here comes your footer  Page 9

Here comes your footer  Page 10

 Problemi koje susrećemo u programu selekcije, a koji se

Here comes your footer  Page 11

 Programi selekcije su isključivi...

Here comes your footer  Page 12

 Znanja i iskustva velikog broja istraživača i trenera koji se

Here comes your footer  Page 13

 Važan detalj prilikom selekcije, jer je poznato da visina predstavlja značajan i

 Najvažniji endogeni faktori su:

Here comes your footer  Page 14

interesantna su i druga zapažanja u odnosu na tjelesnu visinu:

Here comes your footer  Page 15

 djeca koja imaju visoke roditelje ili samo jednog visokog

Here comes your footer  Page 16

Here comes your footer  Page 17

Here comes your footer  Page 18

Here comes your footer  Page 19

Here comes your footer  Page 20

Here comes your footer  Page 21

-AKCELERANTE- djecu koja imaju ubrzani razvoj i kojih je do

Here comes your footer  Page 22

 Bompa (2000) kaže da sportska dob posebno donja granica i određena

Here comes your footer  Page 23

 Ukupno trajanje puta od selekcionisanog sportiste sa evidentnim

Here comes your footer  Page 24

Here comes your footer  Page 25

Here comes your footer  Page 26

Here comes your footer  Page 27

 Ove ocjene saveznih trenera ukazuju na to da je prilikom razrade

Here comes your footer  Page 28

 u okvirima fiziologije snaga bi predstavljala maksimalno naprezanje koje

Here comes your footer  Page 29

 PERIOD PUBERTETA je oblikovanje sportiste gdje je svrha programa

Here comes your footer  Page 30

Here comes your footer  Page 31

Here comes your footer  Page 32

Here comes your footer  Page 33

Here comes your footer  Page 34

Here comes your footer  Page 35

 dodatni problem predstavlja i smanjena sposobnost

Here comes your footer  Page 36

 DRUGI PERIOD PUBERTET karakteriše intenzivniji rad na razvoju izdržljivosti, i

Here comes your footer  Page 37

 PERIOD POSTPUBERTETA, a s tim i specijalizacije, unapređuje se

Here comes your footer  Page 38